درختان میوه از محصولات استراتژیک در بخش کشاورزی هستند. که رشد و پرورش ها آنها رابطه ی مستقیمی با تامین میوه ی کشور و سلامت جامعه خواهد داشت. یکی از درختان میوه درخت گردو است که خواص بسیاری برای سلامتی بدن دارد.
در شرایط کنونی به دلیل کمبود منابع آبی و نیاز به افزایش سطح تولید برای جمعیت در حال رشد توجه به روش های آبیاری به عنوان یکی از اصول مهم پرورش درختان از اهمیت بالایی برخوردار است. تا علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب موجب افزایش سطح تولید و بهبود کیفیت محصولات شود.
◾️آبیاری درخت گردو
یکی از اصول اساسی در پرورش درخت گردو آبیاری صحیح و به موقع است. تا علاوه بر بهبود رشد درخت گردو موجب افزایش کیفیت محصول شود. در حالت کلی درخت گردو نسبت به آب نیاز متوسطی دارد. و در مناطق معتدل و سردسیری بیشتر نیاز آبی خود را از بارش برف و باران تامین می کند.
اما مهم ترین زمان نیاز آبی درخت گردو از اواخر بهار (زمان ظهور میوه های سبز گردو) تا اواخر تابستان ( زمان برداشت)محصول است و در فصل پاییز آرام آرام فاصله‌های آبیاری ها بیشتر می شود تا زمانی که بارش‌های پاییزی شروع و آبیاری کاملا قطع شود.
همچنین کیفیت آب مورد نیاز برای آبیاری نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و قبل از کاشتن درختان باید از میزان شوری و کیفیت آب اطمینان حاصل کرد.
⭐️حد مجاز شوری برای استفاده در باغات گردو ۲ دسی زیمنس بر متر می باشد.
◾️عوامل موثر بر آبیاری درختان گردو
عوامل بسیاری مانند شرایط آب و هوایی ، جنس خاک ، سن درخت ، نوع نژاد بر میزان آب مورد نیاز درختان اثر گذار است. درختان گردو معمولا در فصول سرد مثل پاییز و زمستان به آب کمتر و در بهار و تابستان به آب بیشتری نیاز دارند.
مطالعات علمی نشان می دهد درختان گردو در مناطق سردسیری حداکثر به ۱۲ هزار متر مکعب در هر دو هکتار به آب نیاز دارند. آبیاری درختان گردو در مناطق معتدل و نیمه خشک باید هفته ای یک بار انجام شود. تا نیاز آبی درخت قبل از خشک شدن ریشه ها تأمین شود.
همچنین سن درخت نیز در میزان آبیاری موثر است. معمولا نهال ها به دلیل کوچک بودن ریشه و توان جذب کمتر به آبیاری با دفعات بیشتر و منظم تری نیاز دارند. علاوه بر این نوع نژاد گردو بر میزان آب مورد نیاز گیاه اثر گذار است. معمولا در مناطق سردسیر از نهال های مقاوم به سرما و در مناطق گرمسیر از نهال های مقاوم به خشکی و کم آبی استفاده می شود.
◾️میزان آبیاری گردو
گردو نسبت به آبیاری بسیار حساس است. و کاهش و افزایش تعداد دفعات آبیاری می تواند بر کیفیت محصول و سلامت عمومی درخت تاثیر بگذارد. آبیاری زیاد می تواند باعث گسترش بیماری های قارچی و پوسیده شدن ریشه و نابودی نهال ها شود.
همچنین آبیاری کم نیز موجب خسارات زیادی چون کاهش رشد، کاهش کیفیت محصول و شیوع بیماری ها و آفات در درختان می شود. برای مثال اگر در خردادماه درخت با تنش‌های آبی روبرو شود اندازه گردو ها کوچک میشود، رشد گیاه کاهش می یابد و همچنین اثرات مخربی در گل دهی سال آینده خواهد داشت.
تنش‌های آبی در تیرماه باعث میشود که مغز محصول سیاه، چروک و پوک شود و همچنین محصول دهی در سال‌های بعد کمتر شود. تنش‌های آبی در مرداد و شهریور نیز موجب تیره شدن رنگ مغز گردو و کاهش وزن آن می شود. با این حال در برخی مناطق معتدل و پر بارش گردو به صورت دیم نیز کاشت می شود. در روش دیم گردو به حداقل ۸۰۰ میلی متر بارندگی در سال نیاز دارد.
◾️زمان آبیاری درخت گردو
زمان مناسب آبیاری درخت گردو موقعی است که خاک بیشتر رطوبت خود را از دست داده باشد. یکی از روش ها برای تشخیص زمان آبیاری به این صورت است که در سایه‌انداز درخت گردو، چاله‌ای به عمق ۴۰ سانتی‌متر ایجاد می کنند و از درون این چاله مقداری خاک برداشته و در دست می گیرند.
اگر خاک نم کافی داشته باشد بعد از مشت کردن داخل دست پخش نمی شود و این به این معناست که نیازی به آبیاری وجود ندارد. اما اگر پس از مشت کردن، خاک از هم بپاشد یعنی زمان آبیاری درخت گردو است.
◾️انواع روش های آبیاری درخت گردو
۱- آبیاری کرتی ( غرقابی)
یکی از قدیمی ترین روش های آبیاری درختان گردو استفاده از روش غرقابی است. در این روش کل مساحت باغ به کرت هایی با طول و عرض مشخص تقسیم شده و با مرز از هم جدا می شوند. و در هنگام آبیاری؛ آب از بالای کرت وارد شده و تا انتهای آن ادامه می یابد.
در این نوع آبیاری، برای رشد سالیانه، به حدود ۷-۵ هزار مترمکعب آب در هر هکتار نیاز است. یکی از مزایایی این روش این است که آب به اعماق زمین نفوذ کرده و ریشه ها سیراب می شوند. اما روش غرقابی معایب فراوانی دارد که در زیر به آنها اشاره می کنیم.
- میزان مصرف آب در این روش بسیار بالا و راندمان تولید پایین است.
- آبیاری کل سطح باغ موجب رشد و گسترش علف های هرز می شود.
- نحوه توزیع آب در ابتدا و انتهای کرت یکسان نیست. به طوری که درختان ابتدای کرت آب بیشتری دریافت کرده و آب تا عمق زیادی نفوذ می کند اما درختان انتهای کرت آب کمتری دریافت می کنند و میزان نفوذ آب در ریشه ی آنها کم است.
- روش کرتی موجب شیوع بیماری های قارچی در درختان گردو می شود.
- این روش آبیاری تنها در اراضی با شیب کم و مسطح امکان پذیر است.
- این روش نیازمند نیروی کار زیاد است.
۲- آبیاری حوضچه ای
در این روش آب در یک جوی اصلی جریان می یابد و از طریق جوی های فرعی به یک حوضچه دایره ای شکل که در اطراف تنه ی نهال ایجاد شده می رسد. این حوضچه در سال های آتی با بزرگ شدن درخت گسترده تر می شود تا کل محوطه رشدی ریشه آبیاری شود.
این روش آبیاری نسبت به روش کرتی بهتر عمل می کند. زیرا هدر رفت آب در آن کمتر و راندمان تولید بهتر است. همچنین رشد علف های هرز به جوی اصلی و فرعی و حوضچه محدود می شود.
۳- آبیاری قطره ای
آبیاری قطره ای یکی از بهترین روش های آبیاری درختان به خصوص درختان گردو است. در این روش آب از طریق لوله های اصلی و فرعی به پای درخت منتقل و به وسیله ی قطره چکان وارد خاک می شود.
از مزایایی روش قطره ای می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این روش آبیاری موجب کاهش مصرف آب و صرفه جویی در استفاده از آب می شود.
- باعث افزایش سطح تولید و افزایش کیفیت محصول می شود.
- در کاهش مصرف کود موثر است.
- در کلیه ی زمین های شیب دار و کوه پایه ای بدون نیاز به مسطح شدن زمین قابل اجراست.
- مانع از رشد و گسترش علف های هرز می شود.
- از خیس شدن تنه ی درخت جلوگیری کرده و مانع از بیماری های قارچی در درختان می شود.
- توزیع آب در کل سطح باغ به صورت یکسان انجام می شود.
- امکان نصب بر روی خاک، زیر خاک و معلق وجود دارد.
- امکان استفاده با فشار آب پایین در حدود ۱ اتمسفر
- از تبخیر بیش از اندازه ی آب جلوگیری می کند.
یکی از معایب روش قطره ای ؛گرفتگی نازل ها و قطره چکان ها در اثر تجمع رسوبات آهکی و یا ماسه می باشد. که باید در مناطقی که آب دارای رسوبات آهکی است از فیلتراسیون مناسب یا قطره چکان هایی که مناسب این نوع از آب ها هستند استفاده شود.
همچنین این روش کمی هزینه بر است که البته با وام هایی بانک کشاورزی برای اصلاح روش های آبیاری اعطا می کند می توان این هزینه را تامین کرد.
برای آبیاری قطره ای معمولا از دو روش استفاده می شود :
◾️آبیاری قطره ای در زمین های مرتفع : در این روش در بالای زمین باغ یک منبع یا حوضچه جمع‌آوری آب‌های جاری ساخته می شود که آب خود را از آب سد، قنات یا چشمه تامین می کند. و با استفاده از شیب زمین و نیروی گرانش، آب از طریق لوله‌ها به پای هر درخت می رسد.
مزیت این روش این است که می توان از آب‌های جمع‌آوری‌شده در زمان بارندگی نیز استفاده کرد.
◾️آبیاری قطره ای در زمین های مسطح : در این روش به دلیل هم سطح بودن و نداشتن شیب زمین، باید از پمپ برای انتقال آب استفاده کرد.
در صورت استفاده از سیستم آبیاری قطره ای، میزان نیاز آبی گردو در حدود ۴-۳ هزار مترمکعب می باشد که با در نظر داشتن این موضوع که از هر قطره چکان حدود ۴ لیتر آب در ساعت خارج می شود، می توان تعداد قطره چکان لازم را بر حسب سن درخت و تعداد درخت در هکتار محاسبه کرد، که برای امر لازم است از متخصصین این حوزه کمک گرفت.
◾️سخن آخر :
استفاده از آبیاری قطره ای ضمن صرفه جویی در مصرف موجب رشد بهتر درختان گردو و افزایش سطح تولید و بهبود کیفیت گردوی تولید شده می شود. از این رو شرکت طراح گستر آب ارا با نزدیک به ۳ دهه فعالیت در حوزه طراحی و ساخت سیستم آبیاری نوین آماده ارائه خدمات برای شما هموطنان عزیز می باشد.
