انواع روش های آبیاری زمین های کشت سیب زمینی
سیب زمینی یکی از مهم ترین محصولات زراعی و چهارمین غذای پر مصرف جهان بعد از گندم، برنج و ذرت است. این گیاه نسبت به خشکی بسیار حساس است ؛ بنابراین آبیاری صحیح آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آبیاری مناسب با تامین رطوبت کافی موجب افزایش مقدار تولید و کیفیت محصولات می شود.
◾️میزان آب مورد نیاز سیب زمینی
با اینکه سیب زمینی نسبت به خشکی بسیار حساس است و خیلی سریع دچار تنش آبی می شود؛ اما ابیاری بیش از اندازه نیز مفید نیست و می تواند بسیاری از بیمارهای قارچی را ایجاد کند. بنابراین آبیاری در زمان مناسب و به مقدار نیاز گیاه از اهمیت زیادی برخوردار است.
◾️مراحل آبیاری سیب زمینی
تعداد دفعات و میزان آبیاری گیاه بسته به مرحله ی رشد گیاه متفاوت است.
۱- سیب زمینی باید در خاکی با رطوبت مناسب کاشته شود و معمولا از روز کاشت تا جوانه زنی یک بار باید آبیاری شود. اگر زمین کشاورزی رطوبت کافی نداشته باشد ؛ زمین رطوبت غذه های کاشته شده رو را می گیرید و ریشه؛ رشد مناسبی نخواهد داشت. بعضی از کشاورزان بعد از کاشت زمین را ابیاری می کنند . بعضی دیگر هم تا جوانه زنی صبر می کنند، که بستگی به میزان رطوبت خاک و شرایط آب و هوایی منطقه دارد. توصیه می شود اولین آبیاری هنگام ظاهر شدن اولین جوانه انجام گیرد و میزان آب مورد نیاز برای هر بوته ۲_۳ لیتر می باشد.
۲- نوبت‌هاى اول تا سوم آبيارى که گياه کوچک‌تر و هوا خنک‌تر است هر ۹_۱۰ روز يک بار انجام می شود.
۳- در نوبت‌هاى چهارم و پنجم به حدود ۸_۹ روز مى‌رسد.
۴- در نوبت های ششم و هفتم که هوا رو به گرمی است و تعداد شاخ و برگ ها زیاد تر و تبخیر و تعریق آب بیشتر است معمولا آبیاری هفته ای یک بار انجام می شود.
۵- در مرداد ماه که اوج گرمای هوا ست و گیاه در حال گلدهی و تشکیل غده است ؛ نیاز آبی گیاه زیاد تر شده و آبیاری باید ۵_۶ روز یک بار انجام گیرد. همچنین در طول دوره گلدهی فعال ، دوز آب باید به ۶ لیتر برای هر بوته افزایش یابد.
۶- از شهریور ماه با خنک شدن تدریجی هوا دوباره فاصله ی آبیاری ها زیاد تر می شود. تا جایی که بسته به نوع بذر کاشته شده تا ۱۰ روز قبل از برداشت آبیاری متوقف می شود. آبیاری در نزدیکی برداشت بر رشد غده ها تاثیری نخواهد داشت ، اما می تواند منجر به مشکلاتی در ذخیره سیب زمینی شود.
◾️سیب زمینی و روش های آبیاری نوین
کمبود منابع آبی از یک طرف و لزوم کاشت سیب زمینی به عنوان محصول استراتژیک از سوی دیگر؛ توجه روش های نوین آبیاری به جای روش های قدیمی را دو چندان کرده است. معمولا آبیاری سیب زمینی در گذشته به شکل سنتی جوی و پشته انجام می شد و امروز هم در بعضی از مناطق که وسعت زمین کشت کم است ؛ به صورت سنتی انجام می شود.
اما برای کاشت سیب زمینی در هکتارهای بالا بهترین روش آبیاری استفاده از روش های آبیاری نوین ( آبیاری بارانی و آبیاری قطره ای است). انتخاب هر کدام از این روش ها به شرایط آب و هوایی هر منطقه،میزان بادهای غالب و سرعت آنها، خصوصیات خاک و امکانات کشاورز بستگی دارد.
◾️آبیاری بارانی
از مزایای آبیاری بارانی سیب زمینی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکنواختی اندازه و کیفیت غده ها
- افزایش بازدهی محصول ۳۵ درصد بیشتر از روش سنتی
- نصب و اجرای سریع و آسان
- افزایش دسترسی ریشه به کود
- خنک نگهداشتن گیاه در دمای بالا
- آبیاری خاک در مرحله برداشت که موجب برداشت راحتر، ماندگاری بیشتر و حفظ شکل ظاهری غده ها می شود.
- صرفه جوی در مصرف آب تا ۷۵درصد
◾️آبیاری قطره ای
در این روش آبیاری با استفاده از نوارهای پلاستیکی تیپ در پشته های دو ردیف انجام می شود. در این روش بیش از ۳۰ درصد در مصرف آب صرفه جویی می شود. همچنین با افزایش تعداد دفعات آبیاری تنش خشکی گیاه کم شده و بازدهی بین ۲۰_۳۰درصد افزایش می یابد.
در شرایط شوری آب؛ استفاده از روش بسیار مناسب است
◾️نشانه های کم آبی در سیب زمینی
- کاهش اندازه ی برگها و پیری زود رس برگ اولین علامت کم آبی و خشکی سیب زمینی است.
- ظهور بیماری های ویروسی و عفونت های قارچی به دلیل کاهش ایمنی
- توقف رشد گیاه
- تولید غده های بد شکل در سیب زمینی یکی دیگر از نشانه های تنش خشکی است که در مرحله غده دهی اتفاق می افتاد. و اگر با مصرف زیاد ازت و نیز افزایش درجه حرارت محیط همراه باشد، با شدت بیشتری دیده می شود.
◾️کود دهی سیب زمینی
علاوه بر آبیاری ؛ تغذیه گیاه با کودهای دامی و شیمیایی نیز برای رشد بهتر گیاه و افزایش میزان تولید و کیفیت محصول تاثیر گذار است. یکی از کودهای مورد نیاز سیب زمینی کود « ازت» است. همچنین کودهایی چون پتاس و فسفر برای تقویت و رشد غده ها ضرورت دارد .
کودهای فسفره و پتاسه را باید قبل از کاشت در بهار و کودهای ازتی را به عنوان کود سَرَک و در زمان به گل رفتن گیاه به زمین داد .
◾️وجین کردن
پر کردن اطراف بوته ی گیاه با خاک را وجین کردن می گویند. این عمل در مرحله ی اولیه رشد و قبل از گل دادن گیاه به ارتفاع ۸_۱۵ سانتی متر انجام می شود. وجین کردن به منظور افزایش کیفیت بسیاری از سیفی جات دیگر مثل گوجه فرنگی،خیار ، بادمجان، فلفل، کدو و… نیز انجام می شود.
◾️نکات مهم در کشت و آبیاری سیب زمینی
- آبیاری باید در هنگام عصر انجام شود.هر گونه آبیاری در صبح و بعد ظهر که خورشید در بالای آسمان است توصیه نمی شود. زیرا گرمای هوا باعث تبخیر آب و نرسیدن آب کافی به ریشه می شود. همچنین ریختن آب بر روی برگ ها ممکن است باعث سوختگی برگ های گیاه شود.
- قبل و بعد از گلدهی که غذه ها در حال شکل گیری اند کم آبی برای گیاه بسیار مضر است.
- برای کاشت از غده های کوچک و سالم استفاده کنید. در صورتی که سیب زمینی بزرگ بود آن را نصف کرده و قسمت بریده را روی خاک قرار داده و چال کنید.
- در آبیاری به جنس خاک توجه کنید. خاک های سبک به آبیاری زیاد و خاک های سنگین به آبیاری کمتری نیاز دارند.
- برای کشت سیب زمینی در مناطق سردسیر باید از غده های محلی آن منطقه استفاده شود وهمچنین برای کشت در مناطق گرمسیر باید از غده های همان منطقه استفاده شود.
- وجین کردن زمین در طول رشد گیاه و خارج کردن علف های هرز از کنار بوته ها در برداشت محصول خوب اثر مستقیم دارد.
- سیب زمینی ها باید در فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از یکدیگر روی ردیف هایی که فاصله آنها از یکدیگر ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر است کاشته شود.
- زمین های شنی رُسی مرطوب با رطوبت متوسط و کود کافی بهترین خاک برای کشت سیب زمینی می باشند .
◾️سخن آخر :
استفاده از روش های آبیاری نوین ( بارانی و قطره ای ) ضمن صرفه جویی در مصرف آب تاثیر به سزایی در افزایش میزان تولید در هکتار و کیفیت محصولات تولیدی دارد. در این راستا طراح گستر آب ارا با نزدیک به ۳ دهه فعالیت در حوزه طراحی و ساخت سیستم آبیاری نوین آماده ارائه خدمات برای شما هموطنان عزیز می باشد.
