آبیاری کرتی چیست | چرا نباید از آبیاری کرتی استفاده کنیم ؟

آبیاری کرتی چیست | چرا نباید از آبیاری کرتی استفاده کنیم ؟

در بخش کشاورزی روش های آبیاری مختلفی وجود دارد. که یکی از ساده ترین و سنتی ترین روش ها روش آبیاری کرتی است. ابیاری کرتی یا غرقابی در دسته ی ابیاری سطحی قرار دارد و از قدیم الایام تا اکنون به عنوان کم هزینه ترین و در دسترس ترین روش برای پرورش گیاهان استفاده می شود.

در شرایط کنونی به دلیل کمبود منابع ابی یکی از چالش های پیش روی کشاورزان بررسی روش های مختلف آبیاری و مزایا و معایب آنهاست تا بهترین،به روز ترین و به صرفه ترین روش انتخاب گردد تا ضمن صرفه جویی در مصرف منابع آبی ؛ محصولی با کیفیت و با بهره وری بالا تولید شود.

◾️آبیاری کرتی چیست؟

در آبیاری کرتی زمین کشاورزی در اندازه های مختلف تقسیم بندی می شود و برای جدا کردن آن‌ها و مرزبندی دیواره های کوتاه خاکی درست می شود. به هر کدام از این قسمت ها کرت گفته می شود و در بین کرت‌ها جوی آبی قرار می‌گیرد که با گردش آب در آن، عملیات آب‌رسانی به گیاه انجام میشود.

◾️اندازه ی کرت ها در آبیاری کرتی

سایز کرت ها در سیستم آبیاری کرتی به عوامل مختلف همچون موارد زیر بستگی دارد :

• نوع خاک
• شیب زمین
• مقدار آب ورودی به کرت
• عرض تیغه برداشت

۱- نوع خاک : نوع خاک مزرعه و میزان جذب آب آن در انتخاب اندازه ی کرت ها موثر است. به طوری که هر چه قدر میزان جذب بیشتر باشد کرت‌ها باید کوچک‌تر ساخته شوند.

۲- شیب زمین : در زمینهایی با شیب بسیار زیاد؛ اندازه کرت‌ها باید بزرگ‌تر در نظر گرفته شود. همچنین ارتفاع دو طرف کناری کرت ها باید برابر هم باشند.

۳- مقدار آب ورودی به کرت : هر چقدر میزان ابی که وارد کرت می شود بیشتر و با سرعت بالا باشد؛ اندازه های کرت ها باید بزرگتر ساخته شود.

۴- عرض تیغه ی برداشت : اندازه ی عرض تیغه ماشین کشاورزی مخصوص برداشت محصول باید با اندازه و ابعاد کرت‌ها هماهنگ باشد تا عملیات برداشت به سادگی انجام گیرد.

◾️روش های آبیاری کرتی

۱- آبیاری کرتی بدون استفاده از فاضلاب

در این روش زمانی که گیاهان به آب نیاز دارند ؛ کشاورز آب را از جوی‌ها و نهرهایی که در کنار زمین قرار دارد وارد کرت‌ها می‌کند و پس از این که به اندازه لازم رسید آب را با بستن جلوی کرت قطع می کند.

۲- آبیاری کرتی با استفاده از فاضلاب

در این روش ، کرت‌ها طولانی‌تر و در عرض‌های کوتاه ساخته می شوند تا آب پس از آن که پر شد به فاضلاب‌های مشخص شده سرازیر شود و به عنوان تامین‌کننده آب کرت‌های زیرین استفاده شود.

۳- آبیاری غرقابی دائم :

در این روش آب به طور دائم یا متناوب در زمین نفوذ می کند. و خاک غرقابی می شود. از این روش که بیشتر برای کشت برنج استفاده می شود ؛ در زمین هایی با سرعت نفوذ پذیری پایین از کارایی بالایی برخوردار است.

۴- آبیاری ماندابی :

آبیاری ماندابی یکی از انواع آبیاری غرقابی دائم است. در این روش سطح خاک دائماً از آب پر و خالی می‌شود و برای آبیاری گیاهانی مناسب است که مقاومت بالایی در غرقاب شدن موقت در دوره‌های تعیین شده آبیاری دارند.

در این روش آبیاری با پر کردن حوضچه‌ها از آب و حفظ آن تا زمانی که نفوذ عمقی مطلوب تامین شود انجام می‌گیرد. این روش برای خاک‌های با جذب بالا و اراضی با شیب کم وآبیاری‌های سنگین مناسب است که آب به سمت پایین شیار در گردش است و به خاک نفوذ نمی‌کند.

سیستم آبیاری کرتی به دلیل اینکه نیاز به ابزار و وسایل خاصی ندارد؛ مهارت و تخصص آنچنانی نمی طلبد و برای ابیاری خاک های شور مناسب است ؛از گذشته تا کنون مورد استقبال کشاورزان بوده است. اما در شرایط کنونی به دلیل کمبود منابع آبی این روش دیگر روش مناسبی نیست .و باید به دنبال روش های جایگزین بود.

◾️معایب سیستم ابیاری کرتی

• استفاده بیش از اندازه از آب : یکی از مهم ترین معایب سیستم ابیاری کرتی مصرف آب زیاد است.که باتوجه به افزایش جمعیت ،خشک سالی و کمبود منابع آبی استفاده از این روش دیگر امکان پذیر نیست.
• در مناطق کم اب کارساز نیست.
• در زمین های شیب دار قابلیت اجرا ندارد.
• نیازمند تسطیح مناسب زمین است.
• رفت و امد ماشینالات کشاورزی به داخل زمین با مشکل مواجه است.
• امکان شستن املاح موجود در خاک وجود دارد.
• استفاده از این روش در خاک های سبک موجب تخریب دیواره های کرت می شود.
• در خاک های سنگین باعث سله بستن خاک می شود.
• استفاده از این روش برای پرورش گیاهان حساس به اب زیاد مناسب نیست. زیرا همه ی گیاهان توان غرقابی شدن ندارند.
• در این روش نیاز به مراقبت از کرت ها و جوی ها وجود دارد.
• استفاده از این روش برای کشت گیاهانی که ریشه های کم عمق دارند و به فاصله های دور از هم کاشته می شوند مناسب نیست.
• اجرای آن در مزارع با وسعت کم بسیار سخت است.
• موجب از بین رفتن مواد مغذی موجود در خاک می شود.

امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی روش های نوین آبیاری (ابیاری تحت فشار) جایگزین روش های سنتی و قدیمی شده اند. این نوع آبیاری بخصوص به دلیل کاهش میزان مصرف آب و به نوعی استفاده ی بهینه از آب و دریافت راندمان بالا ، بسیار بیشتر از پیش مورد توجه قرار گرفته و به صورت کاملی در برخی نواحی جایگزین سیستم آبرسانی کرتی شده است.

تغییر دید کشاورزان سنتی نسبت به روشهای مدرن آبیاری، نیازمند برگذاری کارگاه های مختلف توسط تولید کنندگان و مسئولان مربوطه می باشد. طراحی گستر آب آرا بدین منظور ، کارگاه های مختلفی را برای کشاورزان محترم برگذار کرده است. یکی از این کارگاه ها که در دی ماه 1398 برگذار شد به معرفی ماشین آبیاری قرقره ای پرداخت که در لینک مقابل میتوانید گزارش تصویری از این کارگاه را مشاهده کنید :  کارگاه آموزشی نسل جدید ماشین های آبیاری قرقره ای به همراه بوم

روش های جایگزین برای آبیاری کرتی : 

در زیر به معرفی روش های آبیاری تحت فشار که آبیاری هدفمند نیز نامیده می شود خواهیم پرداخت . آشنایی مختصر با این روش ها می تواند در انتخاب روش صحیح آبیاری کمک شایانی به شما کنید.

◾️ابیاری تحت فشار چیست؟

در آبیاری تحت فشار پمپ آب، آب را در داخل اتصالات مربوط به سیستم آبیاری به جریان می اندازد و با توجه به نوع سیستم آبیاری (بارانی ، قطره ای و …) آب در سطح زمین گسترش می یابد. از مهمترین نکات در استفاده از این روش نیاز به استفاده از نیروی برق (یا استفاده از موتور برق) برای راه اندازی سیستم می باشد که در برخی از مناطق ممکن است استفاده از این روش را با محدودیت هایی روبرو کند .

◾️مزایای ابیاری تحت فشار نسبت به آبیاری کرتی

✔️کاهش آب مصرفی نسبت به روش کردتی بسیار بالا می باشد.

✔️امکان کنترل میزان آب رسانی و مقدار آن به صورت کامل امکان پذیر می باشد

✔️امکان آبرسانی یکنواخت به تمامی نقاط زمین : با توجه به امکان لوله کشی در روش آبیاری تحت فشار ، مکان های مختلف به صورت یکنواخت آب دریافت خواهند کرد.

✔️امکان آبرسانی به مناطقی با شیب نامناسب : برخلاف روش کرتی ، امکان آبیاری در تمامی انواع زمین ، با توجه به روش های مختلف آبیاری تحت فشار وجود دارد.

✔️کاهش هزینه های ناشی از نیروی کار برای : در آبیاری تحت فشار ، تمامی اعمال در هین آبیاری اتوماتیک انجام میشود و نیازی به مراجعه به میراب و دریافت سهم آب در شب هنگام وجود ندارد !

✔️آبرسانی در زمین های کشاورزی

✔️امکان کوددهی کاملا کنترل شده با استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار : کوددهی در این روش به صورت کاملا تحت کنترل و با راندمان بسیار بالایی صورت میگیرد.

یکی از بهترین انواع آبیاری تحت فشار ؛ ابیاری قطره ای و بارانی است. این روش های علاوه بر اینکه مصرف انرژی را پایین می آورند به صورت بسیار گسترده ای نیز توسط کشاورزان جوان در حال توسعه می باشند که سبب افزایش میزان آشنایی با این روش های شده است.

◾️روش ابیاری قطره ای چیست؟

در این روش آب به صورت قطره ای در اختیار ریشه ی گیاه قرار میگیرد. در نتیجه تاثیر بسزایی در مصرف انرژی و بهره وری مناسب از آبیاری خواهد داشت.

◾️فواید آبیاری قطره ای :

از فواید ابیاری قطره ای می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• کاهش مصرف آب
• عدم نیاز به نیروی کار زیاد
• جلوگیری از فرسایش خاک
• افزایش سرعت سیراب کردن گیاه
• عدم امکان رشد علف هرز با آبیاری متمرکز گیاه
• جلوگیری از هدر رفت انرژی
• امکان کوددهی
• امکان آبیاری در زمین های غیرصاف
•  و …

◾️آبیاری بارانی چیست؟

در آبیاری بارانی انتقال آب به زمین های کشاورزی با استفاده از آب پاش هایی می باشند که آب با فشار بالا را به شکل باران در سطح زمین پخش می کنند. نازل های قرار گرفته بر روی تفنگ های آبپاش ، عمل بارانی کردن آب را انجام میدهند .

در روش آبیاری بارانی، آب به صورت یکنواختی بر روی زمین کشاورزی قرار میگیرد و همچنین با استفاده از روش های مختلف و مدرنی که منشع آنها آبیاری بارانی می باشد ، بهره وری این روش بسیار بیشتر از پیش شده است.

◾️مزایای آبیاری بارانی :

از مهمترین فواید استفاده از روش آبیاری بارانی می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• صرفه جویی در مصرف آب و کاهش هدر رفت آن
• گستردگی استفاده در زمین های مختلف شیبدار و بدون شیب
• امکان آبرسانی یکنواخت به تمامی قسمت های زمین
• امکان کود دهی با استفاده از سیستم آبیاری بارانی
• افزایش راندمان تولید
• جلوگیری از فرسایش خاک
• مناسب برای هر نوع خاک به جز خاک رس سنگین
• مناسب برای آبیاری در مزارعی که تراکم محصولات بالاست
• کمک به رشد بهتر گیاهان با لطیف کردن محیط اطراف گیاهان
• در این روش مقدار دقیق آب مصرفی، قابل اندازه گیری است.
• آبیاری بارانی در کاهش خسارات ناشی از آفت ها مانند شته ها تاثیرگذار است.
• تهویه خاک با آبیاری بارانی به راحتی انجام می شود.
• افزایش بهره وری و سودآوری در دراز مدت

◾️سخن پایانی :

روش کرتی روشی سنتی می باشد که هنوز در بسیار از مناطق کشور مورد استفاده قرار میگیرد. با توجه به کم آبی ها در سالهای اخیر و تخلیه ی سفره های زیرزمینی ، استفاده از روش های نوین می تواند در کنترل آبرسانی برای تمامی زمین های کشاورزی ، نتیجه ی درخشانی از خود نشان دهد .

پیشنهاد طراح گستر آب آرا به کشاورزان عزیز ، مطالعه ی انواع روش های کشاورزی تحت فشار و بررسی امکان اجرای این روش ها در زمین های خود می  باشد. با توجه به امکان دریافت تسهیلات برای اجرای این نوع از روش های آبیاری از وزارت جهاد سازندگی، دسترسی به این سیستم ها نیز آسان تر از پیش شده است .