معرفی انواع قطره چکان آبیاری

انواع قطره چکان هایی که در سیستم های آبیاری مورد استفاده قرار میگیرند | کاربرد هر کدام از قطره چکان ها

بحران آب یکی از مشکلات اساسی کشورهایی است که در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد. و استفاده از روش های آبیاری سنتی که نیازمند آب در حجم زیادی است دیگر امکان پذیر نمی باشد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی روش نوین آبیاری جایگزین مناسبی برای روش های منسوخ قدیمی است.

یکی از بهترین روش های آبیاری نوین روش آبیاری قطره ای است. که برای انواع محیط های گلخانه ای، زمین های زراعی، باغات، فضاهای سبز و… استفاده می شود.

از مزایای آبیاری قطره ای می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• افزایش راندمان و بازدهی محصول
• صرفه جویی در مصرف آب و استفاده ی بهینه از آن
• کاهش نیروی کارگری و هزینه های مربوطه به آن
• کاهش شوری خاک
• راحتی در استفاده و …

یکی از مهم ترین اجزا سیستم آبیاری قطره ای ؛ قطره چکان ها یا دیپر ها هستند.

◾️قطره چکان آبیاری چیست؟

قطره چکان ها یا دیپر ها به نازل هایی گفته می شود که در انتهای سیستم آبیاری قرار دارند و وظیفه ی آنها دریافت مقدار مشخصی آب و مواد مغذی از لوله ها و رساندن آن به پای گیاه می باشد.

قطره چکان ها از مواد با کیفیت پلی اتیلنی ساخته می شوند و در برابر اشعه ماوا بنفش خورشید و مواد شیمیایی و کود ها بسیار مقاوم اند.

قطره چکان ها انواع مختلفی دارند؛ که انتخاب مناسب ترین نوع قطره چکان به عواملی همچون موارد زیر بستگی دارد :

• سرعت جریان و فشار آب
• هموار یا ناهموار بودن زمین
• شرایط آب و هوایی و میزان تبخیر آب
• نوع محصولات کاشته شده
• آرایش لوله ها در زمین کشاورزی

◾️انواع قطره چکان ها

قطره چکان ها در حالت کلی به دو دسته تقسیم می شوند:

1- قطره چکان های آنلاین :

قطره چکان های انلاین یا خارج لوله ای قطره چکان هایی هستند که جدا از لوله ها خریداری و روی لوله های لترال نصب می شوند. از این قطره چکان ها می توان بنابه نیاز مزرعه به تعداد دلخواه و در فاصله های دلخواه نصب کرد.

قطره چکان های آنلاین خود به دو دسته زیر تقسیم می شوند :

قطره چکان های جبران کننده ی فشار یا خود تنظیم : این نوع قطره چکان ها که به آنها قطره چکان های PC یا قطره چکان های دبی ثابت گفته می شود ؛ طوری طراحی شده‌اند که با تغییرات فشار جریان ورودی آب، به طور خودکار دبی خروجی را ثابت نگه می‌دارند. این عمل توسط یک ماده ی انعطاف پذیر به نام سیلیکون انجام می شود که در داخل قطره چکان تعبیه شده است. که وظیفه تنظیم فشار آب و یکنواخت کردن خروجی را به عهده دارد.

قطره چکان های خود تنظیم نیز به دو دسته تقسیم می شوند:

• قطره چکان های پرسی : امکان باز شدن ندارند.
• قطره چکان های باز شونده : قابلیت بازشوندگی وبازرسی دوره ای حتی زمانی که سیستم در حال فعالیت است نیز امکان پذیر می باشد.

قطره چکان های ساده یا تنظیمی (پیچی) : این نوع قطره چکان ها که به آنها non_pc نیز گفته می شود؛ ساختار بسیار ساده ای دارند و قابلیت کنترل فشار ندارند. در این نوع قطره چکان ها می توان دبی خروجی را به صورت دستی و به وسیله ی پیچی که روی آن قرار دارد؛ تنظیم کرد.

دیپر های پیچی برای مزارع کوچک و درختان متفاوت که نیازهای آبی متفاوتی دارند؛ بسیار مفید هستند. همچنین نسبت به سایر قطره چکان ها بسیار ارزن قیمت تر هستند.

برای انتخاب نوع قطره چکان آنلاین که خود تنظیم باشد یا ساده باید به مساحت زمین، شرایط زمین و فشار آب توجه نمود.

اگر زمین ناهموار است (تپه ای) یا فشار آب متغیر است و مشکل سرمایه گذاری هم ندارید بهتر است از قطره چکان های آنلاین خود تنظیم استفاده کنید. ولی اگر باغ در مساحت کوچکی است؛ درختان متفاوت با نیازهای آبی مختلف وجود دارد می تواند از دیپر های ساده ی پیچی استفاده نمود.

۲- لوله های قطره چکان دار :

در این نوع لوله ها کارخانه ی سازنده قطره چکان ها را در داخل لوله های لیترال و در فواصل معین کار گذاشته است.

لوله های قطره چکان دار خود به دو دسته تقسیم می شوند :

لوله هایی دارای قطره چکان های خود تنظیم: در این نوع لوله های قطره چکان دار تا زمانی که فشار آب در محدوده مجاز کاری باشد، دبی جریان خروجی ثابت است. اما اگر جریان آب کمتر از حد مجاز باشد. جلوی جریان آب گرفته می شود تا سرعت آب به حد مجاز برسد و بعد به طور ثابت وارد قطره چکان ها می شود.

لوله های دارای قطره چکان های ساده : در این نوع قطره چکان ها خروجی آب بر اساس سرعت جریان آب می باشد. یعنی اگر سرعت جریان آب زیاد باشد؛ خروجی قطره چکان ها هم زیاد تر است.

در طراحی و نصب قطره چکان­‌های ساده باید به این نکته توجه کرد که سرعت جریان خروجی از دریپرها به قطر لوله، فاصله قطره چکان‌­ها، شرایط زمین، ارتفاع و شیب بستگی دارد.

۳-نوار آبیاری قطره ای (نوار تیپ)

نوار آبیاری قطره ای یا نوار تیپ لوله هایی از جنس پلی اتیلن نازک هستند که برای آبیاری گیاهان ردیفی و انواع صیفی جات و سبزی جات مانند گوجه فرنگی، خیار، بادمجان،ذرت و… استفاده می شود.

این نوع نوار ها به دو دسته تقسیم می شوند:

نوار تیپ درز دار یا بغل دوخت : در نوار آبیاری بغل درز دار یا نوار تیپ بغل دوخت (نوار تیپ بغل دوز) به جای قطره چکان مسیری زیگزاگ شکل (زیپ مانند) وجود دارد که باعث شکستن فشار آب شده تا قطرات از طریق درزها خارج و به پای گیاه برسند . نوار آبیاری بغل درز دار با استفاده از بهترین مواد پلی اتیلنی در ضخامت و قطرهای مختلف و با فواصل درز متفاوت ارائه می شوند.

نوار تیپ پلاک دار : نوار تیپ پلاک‌دار در فواصل مشخص ۱۰_۲۰_۳۰ سانتی متر دارای پلاک (قطره چکان) می باشند. مقدار آبدهی پلاک ها ۱.۲ ، ۱.۶ و ۲ لیتر بر ساعت بوده این پلاکها با ضخامت ۱۵۰ تا ۲۰۰ میکرون و فشار کارکرد ۰.۸ تا ۱ بار قابل عرضه می باشند. این نوع نوارهای آبیاری در مقایسه با مدل‌های درز دار، از یکنواختی آبدهی بهتری برخوردار اند.

تنها عیب این نوع نوار ها این است که یک بار مصرف هستند و بعد از استفاده در هر فصل آبیاری دور انداخته می شود. و برای سال آینده باید نوار تیپ جدیدی خریداری شود.

۴-قطره چکان های کوزه ای

این نوع قطره چکان های کوچک در منزل و برای آبیاری گلدان ها استفاده می شود. و باید به لوله ی آبیاری متصل شود.

◾️گرفتگی قطره چکان ها

یکی از عیب های بزرگ سیستم های آبیاری قطره ای گرفتگی قطره چکان هاست. که به دلیل رسوب املاح و مواد معدنی موجود در آب ، تشکیل جلبک ها و یا وارد شدن ریشه گیاهان به درون قطره چکان اتفاق می افتد.

استفاده از سیستم فیلتراسیون برای جلوگیری از رسوب املاح انجام می شود. همچنین برای نابودی جلبک ها از اسید شویی استفاده می کنند. البته اسید شویی باید به مقداری باشد که به گیاهان صدمه ای وارد نکند.

با آبیاری در فواصل منظم و مرطوب نگهداشتن دائمی ریشه نیز می تواند از وارد شدن ریشه ها به قطره چکان ها جلوگیری کرد.

◾️سخن آخر :

برای انتخاب درست نوع قطره چکان لازم است از کارشناسان متخصص این امر کمک بگیرید.

شرکت طراح گستر آب ارا با نزدیک به ۳ دهه فعالیت در حوزه طراحی و ساخت سیستم آبیاری نوین و انواع قطره چکان ها آماده ارائه خدمات برای شما هموطنان عزیز می باشد.
‏ ‏ ‏