بادام زمینی یکی از انواع دانه های روغنی است که به صورت صنعتی از آن روغن گیاهی استحصال می شود. همچنین به صورت آجیل خام و بو داده مصرف تازه خوری دارد و کره ی بادام زمینی نیز به دلیل طعم خوب و خواصی که دارد به عنوان صبحانه طرفداران زیادی پیدا کرده است . به همین دلیل کشت و پرورش آن در مزرعه می تواند سود آوری خوبی به همراه داشته باشد.
اگر شما هم علاقمند هستید در خصوص پرورش و روش های آبیاری بادام زمینی اطلاعات مفیدی کسب کنید؛ دعوت می کنیم در ادامه با طراح گستر آب آرا همراه باشید.
بادام زمینی چیست؟
بادام زميني گياهي بوﺗﻪ ای، ﻛﻮﺗﺎه و یک ساله از ﺧﺎﻧﻮاده “ﻧﺨﻮدﻳﺎن” است که پرورش آن حدود سه تا شش ماه زمان می برد. اين گياه داراي يك ساقه مركزي كركدار است که ارتفاع آن در حدود ۳۰ سانتیمتر می‌باشد. برگ ها در بادام زمينی پنجه اي و شامل دو برگچه پوشيده از كرك است. گل ها به رنگ زرد و كوچك بوده و به صورت منفرد و يا دستجات دو تا چهارتايي در زاويه داخلي برگ ها رشد می کنند.
گل های بادام زمینی قبل از میوه دادن به سمت زمین خم میشوند و دانه‌های جوان را در زمین دفن میکنند. به همین دلیل است که به این گیاه ” بادام زمینی” گفته می شود. دانه‌های بادام زمینی در داخل زمین رشد کرده و میرسند. این گیاه ارقام مختلف خوشه ای یا ایستاده و خزنده دارد که بسته به شرایط اقلیمی منطقه کشت می شود.
گفته می شود بادام زمینی بومی منطقه ای در آمریکای جنوبی واقع در حد فاصل بین آرژانتین و بولیوی باشد. اما امروزه هند، چین،ایالات متحده آمریکا، سنگال، نیجریه اندونزی مهم ترین تولید کنندگان بادام زمینی در جهان به شمار می روند. و فرانسه بزرگترین وارد کننده روغن بادام زمینی است که سالانه حدود دو میلیون تن روغن خریداری می کند.
در کشور ما نیز بادام زمینی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مانند استان های گيلان، مازندران، گلستان و خوزستان در سطح گسترده پرورش داده می شود. البته امکان کشت بهاره در اکثر نواحي اقليمي ايران وجود دارد.
زمان کاشت بادام زمینی
زمان کاشت بذر بادام زمینی به نوع رقم و اقلیم منطقه بستگی دارد. اما از آنجایی که این گیاه برای رشد بهتر به گرما نیاز دارد و نسبت به سرما حساس است؛ بهترین زمان کاشت آن از اواخر اسفند تا اوایل اردیبهشت است. زمانی که خطر یخ‌زدگی و سرمای زمستانه برطرف شده باشد.
مراحل کاشت بادام زمینی
1- زمین به خوبی شخم زده می شود و با کود تقویت می گردد.
2- بذرهای خام در عمق ۵-7 سانتیمتر از خاک قرار می گیرند. که فاصله آنها در یک ردیف از یکدیگر بین15 تا 20 سانتیمتر است و ردیف‌ها نیز از یکدیگر 50- 60سانتیمتر فاصله دارند.
3- بعد از کاشت دانه‌ها، آبیاری کامل انجام می شود.
4-حدود 10 روز پس از کاشت بادام زمینی، نهال‌ها از خاک بیرون می‌آیند.
5- نهال‌ها تا حدود 40-50سانتیمتر رشد خواهند کرد. و گلدهی حدود 40 روز پس از کاشت بادام زمینی رخ می‌دهد که گل‌های زرد رنگی در قسمت‌های پایینی گیاه ظاهر میشود. برای این که یک محصول خوب تولید شود باید تقریبا 140-150روز طی شود.
در طول مدت رشد نیز سطح خاک همیشه باید مرطوب باشد . کود دهی نیز در دوره های رشد باید انجام شود.
برداشت بادام زمینی
زمانی که برگ های پایینی گیاه شروع به زرد شدن کنند یعنی زمان برداشت محصول رسیده است. زمان برداشت خاک باید خیلی مرطوب و یا خیلی خشک نباشد. باید با دقت خاک را حفر کرد و بوته را خارج نموده سپس به آرامی بوته را تکان داد تا خاک اضافی آن جدا شود.
بادام زمینی‌های برداشت شده حدود 20-30درصد رطوبت دارند به همین دلیل چند روزی باید جلوی نور آفتاب پهن شوند تا رطوبت آنها از بین برود و خشک شوند.
کاشت بادام زمینی در گلدان
کاشت بادام زمینی در تمام طول سال در گلدان امکان پذیر است. پس از مخلوط و زیر و رو نمودن خاک با کود، هر بذر بادام زمینی باید در عمق ۵ تا ۷ سانتیمتری از خاک در یک گلدان بزرگ جداگانه کاشته شود. و بعد از آن آبیاری کامل انجام شود.
البته باید از وجود سوراخ های کافی در ته گلدان برای خروج آب اضافی اطمینان حاصل کنید. گیاه بادام زمینی به سرما بسیار حساس است. و در صورت سرمای زیاد گلدان باید به محیط گرم تر منتقل شود و یا با یک پلاستیک گلدان پوشانده شود تا از خطر سرما زدگی در امان بماند.
عوامل تاثیر گذار بر رشد گیاه بادام زمینی
خاک : بهترین خاک برای پرورش گیاه بادام زمینی خاک ماسه ای و لومی – شنی با زهکشی مناسب است .ph خاک نیز باید بین ۶ تا ۷ باشد.
این گیاه خاك‌هاي سنگین و سفت را نمي‌پسندد، زیرا در این خاك‌ها محصول كم، میوه‌های كوچك و در موقع برداشت، چون گل زیادی به میوه می‌چسبد، هزینه برداشت افزايش می‌یابد.
آب : این گیاه برای رشد مناسب به آب فراوان نیاز دارد .و به دلیل اینکه خاک ماسه ای خیلی سریع خشک می شود باید به تعداددفعات بیشتری قبل از خشک شدن کامل خاک آبیاری شود. مخصوصا از هنگام گرده افشانی تا دو هفته قبل از رسیدگی به کمبود رطوبت خاک حساس می شود. تحقیقات نشان می دهد این گیاه حـدود 5-6 ميلـيمتـر در روز و ۳ تا ۵ سانتیمتر آب در هفته نیاز دارد. .
همچنین در صورتی که بارندگی از زمان کاشت تا برداشت محصول به میزان 175 تا 125 ميليمتر باشد نياز آبي گياه تأمين مي‌شود.و می توان آن را به صورت دیم کاشت. توجه داشته باشید آبیاری بیش از اندازه نیز برای گیاه مضر است و باعث پوسیدگی ریشه می شود.
دما : بادام زمینی به هوای گرم وآفتابی نیاز دارد و نسبت به سرما بسیار حساس است. بهترین دما برای کاشت آن دمای ۲۲ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است و گیاه تا دمای ۳۵ درجه را نیز می تواند تحمل کند. همچنین حداقل درجه حرارت خاک برای جوانه زدن بادام زمینی حدود ۱۰درجه سانتی گراد است.
نور : بادام زمینی از گیاهانی است که به نور زیادی نیاز دارد. این گیاه روزانه باید حداقل به مدت ۶ ساعت در معرض نور آفتاب قرار گیرد.
کود : این گیاه برای رشد بهتر وافزایش محصول به خاک غنی نیاز دارد . ترکیب مناسب کودی برای رشد این گیاه فسفر، ازت، پتاسیم و اکسید کلسیم است که موجب غنی تر شدن بستر خاک می شود.
مراحل آبیاری بادام زمینی
مهم ترین مراحل ابیاری بادام زمینی به شرح زیر است:
- مرحله اول ( کاشت بذر ) : اولین مرحله آبیاری از اهمیت بالایی برخوردار است و باید به صورت عمیق انجام شود تا علاوه بر کمک به جوانه زنی گیاه تا مدت ها رطوبت خاک حفظ شود.
- مرحله دوم ( آبیاری بعد از گلدهی ) : در این مرحله و قبل از آن به دلیل اینکه کود دهی انجام شده آبیاری اهمیت زیادی دارد اما بهتر است به صورت سطحی انجام شود.
- مرحله سوم ( آبیاری بعد از نفوذ نیام ها در خاک ) : در این مرحله گیاه به جذب آب بالایی نیاز دارد.
- مرحله چهارم ( آبیاری آخر ) : در این مرحله تمام پیله ها شکل گرفته اند و آبیاری برای درشت شدن میوه با غلاف بادام زمینی انجام می شود. در این زمان نیازی به کودها نیست و بیشتر از سموم قارچ کش استفاده می شود.
روش های آبیاری بادام زمینی
در گذشته و حتی امروزه در بعضی از مناطق آبیاری بادام زمینی به صورت سنتی و غرقابی انجام می شود. در این روش؛ آبیاری اول باید بلافاصله بعد کشت ، آبیاری دوم 50 روز بعد از آبیاری اول ، از آبیاری دوم به بعد آبیاری هر 25 روز یکبار و آبیاری آخر باید 40 روز قبل از برداشت انجام شود.
امروزه به دلیل کاهش بارندگی ها ، کمبود منابع آبی و لزوم صرفه جویی در مصرف آب ؛ این روش دیگر مقرون به صرفه نیست و باید روش های نوین آبیاری را جایگزین روش سنتی نمود.
در روش های آبیاری نوین علاوه بر اینکه تا 50 درصد در مصرف آب صرفه جویی می شود ، کمیت و کیفیت محصولات تولید شده نیز افزایش می یابد. از رایج ترین روش های آبیاری محصولات به روش نوین می توان به آبیاری قطره ای سطحی و آبیاری زیر سطحی و آبیاری بارانی اشاره کرد.
آبیاری قطره ای
یکی از بهترین روش ها برای آبیاری بادام زمینی آبیاری قطره ای است. مطالعات علمی نشان می دهد با ﺗﻮﺳﻌﻪ آبیاری قطره ای در ﻛﺸﺖ ﺑﺎدام زمینی، ﺗﻮﻟﻴﺪ این گیاه از ۵ تن به ۸ ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر رسیده است. در این روش آب از طریق نوار آبیاری تیپ دقیقا به پای گیاه می رسد و به ریشه منتقل می شود. و با تامین آب مورد نیاز گیاه و ایجاد رطوبت باعث افزایش سطح تولید و بهبود کیفیت محصول می شود.
زمان بندی آبیاری قطره ای به این صورت است که آبیاری اول بلافاصله بعد کشت ، آبیاری دوم تا آبیاری آخر به فاصله 10 تا 12 روز یکبار و آبیاری آخر 20 روز قبل برداشت انجام می شود.
مزایای آبیاری قطره ای بادام زمینی
- باعث صرفه جویی در مصرف آب می شود.
- موجب افزایش سطح تولید محصول بادام زمینی می شود.
- موجب افزایش کیفیت بادام زمینی تولید شده می شود.
- از رشد علف های هرز جلوگیری می کند.
- از فرسایش خاک جلوگیری می کند.
- امکان کود دهی و تغذیه ی خاک به همراه آبیاری وجود دارد.
- نیاز به نیروی انسانی کارگر کاهش پیدا می کند.
- در مصرف انرژی صرفه جویی می شود.
- باعث کاهش تبخیر و هدر رفت آب می شود.
آبیاری بارانی بادام زمینی
در آبیاری بارانی آب از طریق لوله ها منتقل شده و به وسیله ی آبپاش ها همانند بارش باران با پای گیاه می رسد. زمان بندی آبیاری بارانی به این صورت است که آبیاری اول بلافاصله بعد از کشت ،آبیاری دوم تا ابیاری آخر به فاصله ی هر 15 روز یکبار و آبیاری آخر 30 روز قبل برداشت انجام می شود.
آبیاری سنتر پیووت بادام زمینی :
سیستم آبیاری سنتر پیووت از جمله جدیدترین سیستم های مورد استفاده در داخل کشور می باشد. در این سیستم با استفاده از نازل های مخصوص ، امکان آبیاری کلی بر اساس مساحت دایره صورت میگیرد. زمین های کشت در این نوع از آبیاری باید بر اساس الگوی حرکتی دستگاه های آبیاری کشت شوند.
سخن آخر
همان طور که اشاره شد بادام زمینی از محصولاتی است که پرورش آن می تواند سودآوری خوبی برای کشاورزان به همراه داشته باشد. اما این محصول به آب فراوان نیاز دارد و منابع آبی موجود جوابگوی این مصرف نخواهد بود.
بنابراین بهترین راهکار استفاده از روش های نوین آبیاری مانند آبیاری قطره ای و بارانی است. تا ضمن صرفه جویی در مصرف آب، میزان تولید بادام زمینی را تا حد قابل ملاحظه ای افزایش دهد. لذا ما در شرکت طراح گستر آب آرا با نزدیک به سه دهه فعالیت در حوزه ی طراحی و ساخت سیستم های نوین آبیاری آماده ارائه خدمات به شما کشاورزان عزیز هستیم.
