روش های سنتی و مدرن آبیاری پیاز
پیاز یکی از محصولات استراتژیک در بخش کشاورزی است که با تولید آن می توان علاوه بر تامین نیاز داخل زمینه را برای صادرات به کشورهای همسایه و ارز آوری فراهم کرد. پیاز در بین سایر محصولات کشاورزی کشت راحتر تری دارد، گونه های مختلف آن در انواع خاک ها قابل رشد است و به بیماری های گیاهی کمتری دچار می شود. لذا پرورش آن می تواند سود آوری خوبی برای کشاورزان به همراه داشته باشد. اما آنچه که در کاشت مزارع پیاز اهمیت دارد؛ آبیاری این گیاه و تغذیه ی آن با کود و مواد مغذی است.
اگر شما هم در بخش کشاورزی مطالعه یا فعالیت می کنید و علاقمند هستید در خصوص آبیاری پیاز اطلاعات بیشتری کسب کنید؛ دعوت می کنیم در ادامه با طراح گستر آب آرا همراه باشید.
پیاز و شرایط رشد آن
پیاز گیاهی دو ساله و زادگاه اصلی آن متعلق به جنوب غربی آسیا است. این گیاه گونه های مختلفی دارد و در خاک های حاصلخیز که 15-20 سانتیمتر شخم زده شده اند و دارای مواد آلی زیاد و لومی شنی هستند؛ بهترین رشد را دارد و PH مناسب خاک برای کشت آن 7تا5/7می باشد. این گیاه دارای ریشه های سطحی در عمق 30 سانتی متری است و بیشترین میزان جذب آن نیز در عمق 30-50 سانتی متری انجام می شود.
آبیاری پیاز
در پرورش پیاز آبیاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آبیاری باید به اندازه باشد و بتواند رطوبت همیشگی گیاه را تامین کند. به عبارتی 75 درصد رطوبت گیاه نباید کاهش پیدا کند. زیرا در این صورت جذب مواد معدنی آن کاهش پیدا می کند و می تواند عملکرد کلی گیاه را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش کیفیت (شکافته شدن، برهنه شدن، دوقلو شدن و تندی پیاز ها) و کاهش حجم پیاز ها شود. البته همان طور که کم آبی برای گیاه مضر است؛ آبیاری بیش از اندازه نیز برای گیاه خطرناک است و علاوه بر هدر رفت آب و افزایش هزینه های تولید باعث اشباع شدن خاک و خفگی ریشه می شود. از علائم آبیاری زیاد می توان به پژمردگی شاخ و برگ ها ، برگ های زرد با نوک قهوه ای و پوسیدگی پیاز اشاره کرد.
مقدار آب مورد نیاز پیاز
گیاه پیاز برای رشد و نمو در ابتدای کاشت بذر هر 2-4 روز یکبار به آبیاری سبک برای تامین رطوبت مورد نیاز بذر و جوانه زنی نیاز دارد. با رشد پیاز ها به منظور تولید محصول با کیفیت به هفته ای 1-2 مرتبه آبیاری می رسد. البته تعداد دفعات آبیاری به نوع خاک، شرایط آب و هوایی و نیاز آبی گیاه نیز بستگی دارد.
گفتنی است بهترین روش تشخیص نیاز آبی پیاز بررسی خاک می باشد. برای این منظور باید انگشت خود را تا عمق 2/5 سانتی متری خاک فرو کنید. اگر خاک خشک بود، آبیاری را انجام دهید. همچنین شاخ و برگ های پژمرده گیاه به همراه خاک خشک نشانه ای از کم آبی می باشد.
گفتنی است نیاز آبی پیاز در دوره های مختلف رشد گیاه متفاوت است. برای مثال در ابتدای رویش گیاه به آب کمی نیاز دارد. به تدریج در زمان تشکیل پیاز نیاز آبی آن به بیشترین حد خود می رسد و در نهایت با اتمام رویش گیاه نیاز آبی آن به کمترین میزان خود می رسد . گفتنی است نیاز آبی پیاز به روش کشت نیز بستگی دارد به این صورت که نیاز آبی پیاز در حالت کشت نشایی معمولا کمتر از کشت مستقیم بذر است.
بهترین زمان آبیاری پیاز
بهترین زمان آبیاری پیاز ، صبح زود قبل از گرم شدن هوا و یا بعد ظهر بعد از خنک شدن هوا می باشد. این کار از تبخیر و هدر رفت آب جلوگیری می کند. همچنین در صورتی که بعد از ظهر را برای آبیاری گیاه انتخاب کرده اید، سعی کنید این عمل را طوری انجام دهید که قبل از تاریک شدن هوا شاخ و برگ پیاز خشک شود. زیرا شاخ و برگ مرطوب در شب باعث تشدید بیماری های قارچی در گیاه می شود.
زمان قطع آبیاری پیاز
بهترین زمان قطع آبیاری پیاز 15- 25 روز قبل از برداشت می باشد. در این بازه مواد غذایی موجود در برگ ها و دیگر اندام های هوازی به غده های پیاز منتقل شده و باعث افزایش کیفیت محصول می شود. برگ و ساقه نیز در مناطق سردسیر 50 درصد و در مناطق گرمسیری 25-35 درصد خشک می شوند و فرایند برداشت را راحتر می کنند. اما در صورتی که این بازه ی زمانی رعایت نشود؛ و فاصله ی آبیاری و برداشت محصول کم باشد؛ ساقه و برگ ها سبز می مانند و محصول خاصیت انبارداری خود را از دست می دهد و به دلیل آبدار و مرطوب بودن امکان جوانه زنی و پلاسیدگی پیاز ها وجود دارد.
روش های آبیاری پیاز
آبیاری سنتی :
در گذشته و حتی امروزه در بعضی از مزارع از آبیاری سنتی ( کرتی یا شیاری برای آبیاری پیاز استفاده می شود.در این روش میزان مصرف آب بالا است و بین 20-70 درصد هدر رفت آب وجود دارد. به همین دلیل در شرایطی که کمبود منابع آبی وجود دارد استفاده از این روش دیگر مقرون به صرفه نخواهد بود.
آبیاری نوین :
امروزه به دلیل کمبود منابع آبی و لزوم صرفه جویی در مصرف آب و همچنین پیشرفت روز افزون تکنولوژی از روش های نوین آبیاری مانند آبیاری قطره ای _ نوار آبیاری تیپ و آبیاری بارانی استفاده می شود.
آبیاری قطره ای پیاز :
در این روش آب دقیقا به محل ریشه وارد می شود و تبخیر و تعرق به حداقل می رسد ؛ لذا در مصرف آب صرفه جویی می شود و بین 80-95 درصد راندمان آبیاری وجود دارد. همچنین مصرف کود و سموم نیز کاهش پیدا می کند و رویش پیاز های چند قلو کاهش چشمگیری پیدا می کند.
آنچه که در آبیاری قطره ای اهمیت دارد، آن است که سرعت خروج آب از قطره چکان و فاصله ی قطره چکان ها از هم باید متناسب با جنس خاک و نفوذ پذیری آن باشد. برای مثال در خاک های سبک به دلیل سرعت جذب بالا، قطره چکان ها باید در فاصله ی نزدیکی به هم قرار گیرند. در حالی که در خاک های سنگین برای جلوگیری از ایجاد روان آب، قطره چکان ها باید در فاصله ی دورتری از هم قرار گیرند. همچنین در خاک های سبک می توان سرعت خروج آب را افزایش داد.
آبیاری بارانی پیاز:
در این روش آب به وسیله ی آبپاش ها همانند قطرات باران بر روی مزرعه پاشیده می شود. هر چند این روش نسبت به روش های آبیاری سنتی؛ هدر رفت آب کمتری دارد ؛ اما پاشیدن آب بر روی شاخ و برگ های پیاز زمینه را برای بیماری های قارچی ناشی از رطوبت افزایش می دهد و کیفیت نهایی محصول را کاهش می دهد. همچنین باعث رویش علف های هرز در اطراف گیاه می شود. در مناطق باد خیز نیز کارایی مناسبی ندارد. لذا بهترین روش برای آبیاری پیاز استفاده از آبیاری قطره ای است.20
سخن آخر :
همان طور که اشاره شد یکی از مهم ترین مراحل پرورش پیاز مدیریت آبیاری آن می باشد.آبیاری باید در زمان مناسب، مقدار معین و به وسیله ی روشی مناسب در اختیار گیاه قرار گیرد تا ضمن صرفه جویی در مصرف آب و کاهش هزینه های تولید بتوان محصولی باکیفیت بالا تولید و به بازار عرضه کرد.
بررسی های علمی نشان می دهد میزان مصرف آب پیاز به نوع خاک، شرایط آب و هوایی ، نوع رقم پیاز و روش آبیاری بستگی دارد. کمبود آبیاری باعث کاهش عملکرد محصول ( ریز شدن محصول ،تند شدن پیاز، شکافته شدن پیاز و… می شود. در حالی که آبیاری بیش از اندازه باعث خفگی در ریشه و پلاسیدگی محصول می شود و خاصیت انبار داری آن را کاهش می دهد.
در صورتی که از روش های نوین آبیاری مانند آبیاری قطره ای برای آبیاری مزارع پیاز خود استفاده می کنید؛ ما در شرکت طراح گستر آب آرا با نزدیک به سه دهه فعالیت در حوزه ی طراحی و ساخت سیستم های تحت فشار آبیاری و انواع لوله های پلی اتیلن، آماده تامین قطعات مورد نیاز شما هموطنان عزیز هستیم.
