انواع سیستم های آبیاری بارانی

امروزه یکی از رایج ترین روش های آبیاری نوین؛ آبیاری بارانی است. مطالعات علمی نشان می دهد با استفاده از این روش در مصرف آب تا 70 درصد صرفه جویی می شود و تا 50 درصد می توان راندمان تولید را افزایش داد. اگر شما هم علاقمند هستید اطلاعات بیشتری در خصوص انواع سیستم های آبیاری بارانی کسب کنید؛ دعوت می کنیم در ادامه با طراح گستر آب آرا همراه باشید.

آبیاری بارانی چیست؟

در آبیاری بارانی آب از طریق سیستم پمپاژ، لوله‌ها و آبپاش‌ها  با فشار زیاد به هوا پاشیده شده  و مانند قطرات باران بر مزرعه می ریزد. تا رطوبت مورد نیاز گیاه به خوبی رفع شود. این روش برای آبیاری تمام محصولات ردیفی و درختان مناسب است. اما برای آبیاری محصولات حساس که قطرات آب باعث آسیب به برگ های محصول می شود مانند کاهو توصیه نمی شود.

در آبیاری بارانی آب با سرعتی مساوی و یا کمتر از نفوذ پذیری خاک، بر سطح زمین پخش می‌شود تا خاک فرصت نفوذ پیدا کند. و در صورتی که شدت بارش بیش از سرعت نفوذ باشد در سطح مزرعه رواناب ایجاد شده و راندمان آبیاری کم خواهد شد.

همچنین آبیاری بارانی در اغلب شرایطی مانند مناطق شیبدار، خاک‌های سبک، سنگین و شرایطی که آبیاری به طریق سطحی و سنتی امکان پذیر نیست، قابل اجرا می باشد.

اجزای سیستم‌های آبیاری بارانی

از مهم ترین اجزا سیستم آبیاری بارانی می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• سیستم پمپاژ و تأمین فشار
• خطوط لوله اصلی
• لوله‌های فرعی
• آبپاش‌ها

انواع آبیاری بارانی

به طور کلی سیستم آبیاری بارانی در در دو گروه زیر طبقه بندی می‌شود:

• سیستم آبیاری بارانی کلاسیک یا سنتی
• سیستم آبیاری بارانی اتوماتیک یا مدرن

آبیاری بارانی کلاسیک :

این نوع سیستم ها جزو سیستم های آبیاری بارانی غیر مکانیزه هستند و خود به انواع مختلف زیر طبقه بندی می شوند.

1- متحرک  Portable :

در این روش جنس لوله ها از آلومینیوم بوده و تمام اجزا سیستم را می توان در انتهای فصل باز کرد و یا از یک مزرعه به مزرعه ی دیگر انتقال داد. این روش برای آبیاری زمین‌های کوچک و پراکنده با اشکال نامتقارن بسیار مناسب است و نسبت به سایر موارد هزینه اولیه کمتری دارد. همچنین استفاده از این روش در آبیاری گیاهان ردیفی با ارتفاع پایین بسیار رایج است. اما از معایب آن نیاز به نیروی کار زیاد و استهلاک قطعات است.

2- نیمه متحرک Semi-Portable  :

در سیستم نیمه متحرک دستگاه پمپاژ آب، لوله‌های اصلی ، فرعی و آبپاش‌ها مستقیم روی لوله نصب شده و قابلیت جا‌به‌جایی دارند . همچنین برای زمین‌هایی با اشکال مختلف و پراکنده مناسب است.

جنس لوله ها در این روش آلومینیوم بوده و هزینه‌های سرمایه‌گذاری نسبت به روش کاملاً متحرک بیشتر می‌باشد.

3- ثابت با آبپاش متحرک Semi-Permanent :

این روش جزو محبوب ترین روش های آبیاری بارانی است. و در آن لیترال و شیرهای خودکار ثابت و آبپاش ها متحرک هستند.و برای کاهش هزینه‌های اجرائی از آبپاشهای بزرگتر و با فواصل جابجایی بیشتر استفاده می‌شود.

همچنین با بلندتر گرفتن طول رایزرها می‌توان از این روش برای آبیاری محصولاتی با ارتفاع بلند مانند ذرت استفاده کرد. هزینه‌های سرمایه‌گذاری در این روش نیز نسبت به روشهای قبلی بیشتر است.

4- ثابت Permanent :

در این روش تمامی اجزا سیستم در همه فصول زراعی ثابت مانده و قابلیت جابه‌جایی ندارند. همچنین از لحاظ هزینه، بالاترین هزینه را در بین روش‌های آبیاری بارانی کلاسیک دارد و معمولا از آن برای آبیاری محصولات چندساله استفاده می شود. لازم به ذکر است این روش به حداقل نیروی کارگری نیاز دارد.

سیستم آبیاری بارانی اتوماتیک یا مدرن

این نوع روش های آبیاری بارانی مکانیزه بوده و در ساخت آن ها از دانش فنی بالا و تکنولوژی‌های پیشرفته ای استفاده شده است و برای زمین های بزرگ و یکپارچه بسیار مناسب می باشد. این سیستم نیز انواع مختلفی دارد که شرح داده می شود.

20

1-آبیاری ویل موو (آبفشان غلتان) Wheel Mov

این نوع سیستم که به آن رول لاین نیز گفته می شود؛ از تعدادی لوله‌های آلومینیومی و چرخ تشکیل شده که به وسیله ی یک موتور بنزینی جابجا می شود. سرعت جابجایی ویل‌موو حدودا 10 متر بر دقیقه می‌باشد. و ساعات کارکرد هر نوبت آبیاری به نوع محصول و نیاز آبی آن بستگی دارد.

همچنین محصولاتی که به آبیاری بارانی حساس نیستند را می‌توان با این روش آبیاری کرد. اما برای محصولاتی مثل ذرت که ارتفاع بلندی دارند دارای محدودیت است.

گفتی است در این روش سیستم حین آبیاری حرکتی ندارد. بلکه پس از اتمام آبیاری هر قسمت از مزرعه، لوله لترال به ‌وسیله موتور بنزینی به سایر بخش‌های مزرعه منتقل می‌شود.

2- لاینیر ( آبفشان خطی) Linear

در این روش بال‌های آبیاری (لترال‌‌ها) توسط چرخ‌هایی که به آن متصل شده‌اند به صورت خطی جابه‌جا می‌شوند، و می‌توان زمین را به شکل مربع یا مستطیل آبیاری نمود. همچنین آبپاش‌های کوچک یا همان آبفشان‌ها به صورت معلق از بازوها آویزان شده و عملیات آبیاری را انجام می‌دهند.

3-سنتر پیووت ( آبفشان دوار) Center Pivote

در این روش که به آن سیستم آبیاری عقربه‌ای نیز گفته می شود ؛  بال‌های آبیاری حول یک محور، زمین را به شکل دایره‌ای آبیاری می‌کنند. شعاع دایره تحت آبیاری به اندازه طول لوله لترال است که معمولاً بین 150 تا 600 متر متغیر است.  عدم آبیاری گوشه‌ها، نیاز به سرمایه ی اولیه بالا ، ایجاد روان آب در انتهای مسیر، هزینه سرمایه گذاری اولیه بالا و عدم استفاده در زمین‌هایی با شیب بیشتر از 15 درصد از معایب این روش است.

4- سیستم آبیاری بارانی گان (آبفشان قرقره ای)  Gun

این روش که به آن آبیاری ارابه ای یا آبفشان قرقره‌ای گفته میشود. از یک قرقره بزرگ تشکیل شده که لوله پلی اتیلنی به دور آن میپیچد و در انتهای لوله‌ پلی اتیلن یک آبپاش تفنگی متصل می‌شود. در این روش امکان جابه جایی سیستم به راحتی وجود دارد  و با شعاع پاشش 30 تا 50 متر برای آبیاری تکمیلی زمین‌های سبک و ماسه‌ای استفاده می‌شود.

مقایسه آبیاری کلاسیک و مدرن

• مساحت زمین : آبیاری کلاسیک برای زمین های کوچک و نا متقارن مناسب است. اما آبیاری مدرن برای زمین های بزرگ و یکپارچه مناسب است.
• هزینه : آبیاری کلاسیک هزینه ی پایین تری نسبت به آبیاری مدرن دارد.
• فناوری : آبیاری مدرن از فناوری پیشرفته تری نسبت به آبیاری کلاسیک برخوردار است
• نیروی انسانی : آبیاری مدرن به نیروی کارگر کمتری نسبت به آبیاری کلاسیک نیاز دارد.

سخن آخر

امروزه به دلیل کمبود منابع آبی و لزوم صرفه جویی در مصرف آب استفاده از روش های نوین آبیاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از روش های آبیاری نوین، آبیاری بارانی است. در این روش آب با فشار زیاد از طریق آبپاش ها خارج شده و مانند باران روی زمین به صورت یکسان پخش می شود.

سیستم های آبیاری بارانی خود انواع  مختلفی دارند که بر اساس شرایط آب هوایی، نوع خاک، نوع محصول و میزان بودجه ی کشاورز یکی از آنها انتخاب و مورد استفاده قرار می گیرد.

ما در طراح گستر آب آرا  با نزدیک به 3 دهه فعالیت در حوزه ی طراحی و ساخت انواع سیستم های آبیاری بارانی و قطره ای آماده ی ارائه ی خدمات به شما مشتریان محترم هستیم.