فندق از میوه جاتی است که علاوه بر تازه خوری در صنعت قنادی و شیرینی سازی برای ساخت انواع شکلات، شیرینی، نوتلا ، کره فندق، کرم های فندقی و به عنوان آجیل بو داده استفاده می شود. این میوه سرشار از ویتامین های گروه B6 ، پروتئین و چربی های غیر اشباع بوده و خواص بسیاری برای سلامتی بدن دارد.اگر شما هم به فکر احداث باغ فندق هستید و یا علاقمندید در خصوص روش های آبیاری درخت فندق اطلاعات بیشتری کسب کنید؛ دعوت می کنیم در ادامه با طراح گستر آب آرا همراه باشید.
درخت فندق
فندق درختچه ای با ارتفاع 1/5 متر است و برگهایی پهن و نوک تیز با دو ردیف دندانه و به رنگ سبز دارد. این درختچه ها خیلی سریع رشد می کنند و حدود 3-5 ساله به بار می نشینند. میوه آن در حالت تازه از پوشش سبز رنگی پوشیده شده است.ولی به تدریج پس از خشک شدن از آن جدا می شود.
این میوه بومی اروپا و آسیای صغیر و قفقاز می باشد. همچنین فندق از گياهان كم توقع و مقاوم به عوامل نامساعد محيطي است. به همین دلیل كشت فندق در اراضي شيب دار مي تواند علاوه بر تثبيت خاك ،باعث تبديل اراضي ديم كم بازده به باغهاي اقتصادي شود. علاوه بر این ميزان توليد فعلي فندق در جهان 30 % كمتر از نياز بازارهاي جهاني است. بنابراين توليد اين محصول از نظر اقتصادي می تواند سودآوری خوبی برای باغداران به همراه داشته باشد.
آبیاری درخت فندق
درخت فندق مانند بادام ، گردو و پسته نسبت به کم آبی بسیار مقاوم است. اما آبیاری منظم ، دقیق و به اندازه باعث افزایش کمیت و کیفیت محصول تولید شده می شود. مطالعات علمی نشان می دهد درخت فندق به دلیل سطحی بودن ریشه ها ، برای رشد و باروری مناسب به حدود 60 درصد رطوبت در اطراف ریشه نیاز دارد و در مناطقی که دارای بارندگی متوسطی بوده و توزیع بارندگی نیز در طول فصل مناسب انجام می شود به خوبی رشد می کند. و در صورتی که خاک منطقه حاصلخیز بوده و ظرفیت نگهداری آب زیادی داشته باشد به آبیاری کمی نیاز خواهد داشت. همچنین آبیاری بیش از حد نیز برای باغ مضر است و باعث حمله آفات و بیماری‌ها و یا خفگی ریشه می شود.
بنابراین اگر رطوبت مورد نیاز گیاه تامین شود؛ موجب
- افزایش گیرایی نهال های فندق و رشد ریشه های آنها
- افزایش رشد درختان
- و افزایش کمیت و کیفیت میوه می شود.
عوامل موثر بر آبیاری درخت فندق
از مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر آبیاری درخت فندق می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1- جنس خاک : درخت فندق معمولا با هر خاكي سازش دارد. اما در خاک های حاصلخیز رسی با زهکشی مناسب که آب را به مدت زیادی در خود نگه می دارند، بهتر رشد می کند. همچنین خاکی لومی با PH 5/5 تا 7/5 در شرایط آفتابی کامل یا نیمه سایه مناسب است.
2- شرایط آب و هوایی : در مناطق معتدل با بارندگی های متوسط که میزان رطوبت خاک بین 70 تا 80 درصد است ،بهترین شرایط برای رشد درختان فندق فراهم بوده و درختان به آبیاری کمتری نیاز دارند در حالی که در مناطق کم بارش نیاز به آبیاری درختان افزایش پیدا می کند.
3-سن درخت : نهال های جوان فندق به میزان آب کمتر در دوره های کوتاه تر نیاز دارند در حالی که در درختان بالغ، طول دوره های آبیاری بیشتر شده و میزان آب مصرفی درخت افزایش پیدا می کند.
4– نوع رقم درخت : درختان فندق در ارقام مختلف پرورش داده می شوند که برخی از آن ها به آبیاری بیشتر و برخی دیگر به آبیاری کمتری نیاز دارند که می توانید با توجه به شرایط منطقه ی خود گونه مناسب را انتخاب و خریداری کنید.
نحوه آبیاری درخت فندق
نحوه آبیاری درخت فندق بسته به شرایط آب و هوایی و نوع خاک بین 4-7 روز یکبار است. آبیاری باید به گونه ای انجام شود که سطح خاک همواره رطوبت نسبی داشته باشد. بنابراین زمانیکه سطح خاک خشک شد؛ بایداقدام به آبیاری درختان نمود.همچنین فندق در طی دوره رشد به 10000متر مکعب اسید آبسیسیک نیاز دارد.
مهم ترین دوره های آبیاری درخت فندق
به طور کلی درخت فندق در 5 دوره ی زیر به بیشترین میزان آب نیاز دارد.
1- از نیمه فروردین تا اوایل تیر ماه ( دوره رشد سریع گیاه)
2- اردیبهشت (دوره رشد تخمدان)
3- اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد (دوره تلقیح گیاهی)
4- از خرداد تا تیر ماه (دوره القای گلها و خشبی شدن پوست فندق)
5- از تیر تا مرداد ماه (رشد مغز فندق)
نکته : آبیاری درختان فندق در ماه های شهریور و مهر که محصول برداشت می شود ممنوع است. بعد از برداشت میوه و با شروع فصل سرما نیز به دلیل خنک شدن هوا و شروع بارندگی ها نیازی به آبیاری مجدد وجود ندارد زیرا می تواند باعث یخبندان و سرما زدگی درختان شود.لذا در این فصول از آبیاری درختان فندق خودداری کنید.
روش های آبیاری درخت فندق
آبیاری سنتی
درگذشته و حتی امروزه در برخی از مناطق از روش های سنتی آبیاری مانند روش دیم و روش غرقابی استفاده می شود.
1-روش دیم : در مناطقی که بارش های فصلی کافی وجود دارد و خاک رطوبت مورد نیاز ریشه را تامین می کند می توان از روش دیم برای آبیاری باغات فندق استفاده کرد. برای مثال بارندگی سالیانه باید دست کم 800 میلی لیتر حتی در ماه‌های گرم سال باشد؛ تا بتوان باغ را به صورت دیمی احداث نمود. در غیر اینصورت باید با ابیاری به خصوص در ماه‌های خرداد؛ تیر و مرداد؛ به رشد بهتر درختان کمک کرد.
2– آبیاری غرقابی : در این روش آب به وسیله ی جوی ها در کل مزرعه جریان پیدا کرده و به حوضچه هایی که در دور درختان ایجاد شده می ریزد. این روش بیشترین مصرف آب را دارد و راندمان آبیاری در آن کم است، همچنین در مسیر آب و دور درختان علف های هرز رشد کرده و از منابع خاک تغذیه می کنند، جریان آب املاح موجود در سطح خاک را با خود شسته و باعث فرسایش خاک می شود.لذا توصیه می شود باغداران به جای روش غرقابی از روش های نوین آبیاری استفاده نمایند.
آبیاری نوین
با پیشرفت تکنولوژی استفاده از روش های نوین آبیاری گستردش پیدا کرده و مزارع مدرن تر شده اند. از رایج ترین روش های جدید آبیاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1-آبیاری قطره ای : در آبیاری قطره ای آب به وسیله ی لوله های پلی اتیلن آبیاری از منبع آب خارج شده و به پای گیاه می رسد و به وسیله ی قطره چکان وارد خاک می شود. این روش با اینکه هزینه ی اولیه ی بالایی دارد، اما در بلند مدت به دلیل راندمان بالا، آبیاری کنترل شده و مصرف آب کمتر، امکان آبیاری در زمان معین و در مقادیر معین؛ امکان افزودن کودهای شیمیایی و… برای باغدار بسیار مقرون به صرفه خواهد بود.
2– آبیاری بارانی ثابت روی تاج درخت : در این روش آب از طریق آبپاش هایی که در پای درختان تعبیه شده همانند قطرات باران روی سطح خاک می ریزد و رطوبت مورد نیاز ریشه درخت را تامین می کند.قطعات آبیاری بارانی نیز ثابت بوده و به طور دائم در جای خود باقی می ماند.
3- آبیاری بارانی نیمه متحرک زیر تاج درخت : همانند آبیاری بارانی ثابت عمل می کند، با این تفاوت که آبپاش ها نیمه متحرک هستند و می توان آنها را از درختی به درخت دیگر منتقل کرد.
روش های آبیاری بارانی در مناطق گرم و خشک که میزان تبخیر و تعرق آب زیاد است و در مناطق بادخیز توصیه نمی شود.
سخن آخر
همان طور که اشاره شد درخت فندق مقاومت بالایی در برابر کم آبی دارد و در انواع شرایط آب و هوایی و خاک ها قابل پرورش است. اما درمورد درختچه های جوان برای گیرایی و رشد بهتر خاک اطراف ریشه دائما باید مرطوب باشد و هیچ گاه خشک نشود. به همین دلیل بهترین روش آبیاری درختان فندق به ویژه در مناطق گرم و خشک استفاده از آبیاری قطره ای است تا آب مورد نیاز ریشه را در زمان مناسب در اختیار گیاه قرار دهد.
در صورتی که به دنبال مکانیزه کردن سیستم آبیاری مزرعه و باغ خود هستید ؛ ما در شرکت طراح گستر آب آرا با نزدیک به سه دهه فعالیت در حوزه ی طراحی و ساخت سیستم های نوین آبیاری و انواع لوله های پلی اتیلن آماده ارائه خدمات به شما هموطنان عزیز هستیم.
