یکی از محصولات جالیزی که بازار خوبی در داخل و خارج از کشور دارد؛ میوه ی خربزه می باشد. مطالعات علمی نشان می دهد برای کشت آبی خربزه به صورت سنتی، حدود ۱۰۰۰۰ متر مکعب آب در هکتار مصرف می شود .
در شرایط کنونی به دلیل کمبود منابع آبی استفاده از روشهای سنتی دیگر مقرون به صرفه نیست و بهترین روش آبیاری برای کاشت خربزه و دیگر گیاهانی که به صورت ردیفی کاشت می شوند؛ استفاده از سیستم آبیاری قطره ای است. تا علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب ، محصولی در تناژ بالا و کیفیت مناسب تولید شود.
اگر علاقمند هستید اطلاعات بیشتری در خصوص روش های آبیاری خربزه کسب کنید؛ دعوت می کنیم در ادامه با طراح گستر آب آرا همراه باشید.
◾️میوه خربزه
خربزه با نام علمی Cucumis melo گیاهی است یکساله و علفی. دارای ساقه های بلند و خزنده و برگ‌های درشت آن بصورت متناوب در طول ساقه می روید. زمان کاشت آن اواسط بهار تا اوایل تابستان و مقدار بذر مصرفی ۴-۲ کیلو در هکتار می باشد.
این میوه به دو صورت آبی و دیم کشت می شود.
◾️عوامل تاثیر گذار بر رشد خربزه
- دما : بهترین دما برای خربزه؛ آب و هوای گرم و خشک می باشد. خربزه های این مناطق شیرین تر و خوش طعم تر هستند.
- نوع خاک : خربزه در انواع خاک‌های رسی ،شنی و لومی رشد می کند اما درخاک‌های خیلی اسیدی رشد نمی کند. پی اچ مناسب آن ۶_۷ می باشد.
- نور : این گیاه به نور فراوان نیاز دارد.
- آبیاری : آبیاری باید متناسب با شرایط آب و هوایی به طور منظم انجام شود.
- کود : ۸۰-۱۰۰ کیلو در هکتار ازت خالص ، ۶۰-۸۰ کیلو فسفر خالص و ۱۰۰-۱۵۰ کیلو گرم پتاس خالص نیاز می باشد .
◾️روش کاشت خربزه با استفاده از سیستم قطره ای
برای کاشت خربزه با آبیاری قطره ای ابتدا زمین شخم زده می شود و سپس با ادوات کشاورزی صاف و تراز می شود و در صورت نیاز کودهایی مانند؛ فسفر، ازت به زمین داده می شود.
سپس برای مشخص کردن مسیر خطوط کاشت و محل قرار گرفتن نوار آبیاری قطره ای؛ شیارهای کم عمقی با فاصله حدود ۳ متر از یکدیگر ایجاد می شود.. البته برای ارقامی که حجم بوته آنها کوچکتر است فاصله شیارها کمتر در نظر گرفته می شود.
پس از پهن کردن نوار تیپ در مسیر ردیف های کاشت ، عملیات آبیاری شروع و پس از حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت که خاک به رطوبت مناسب رسید عملیات کاشت بذر انجام می شود. کاشت بذر به وسیله دست به فاصله ۶۰-۵۰ سانتی متر(بسته به نوع رقم) و در عمق حدود ۷-۵ سانتی متر انجام شود و تا زمانی که بذرها سبز نشده اند، آبیاری انجام نمی شود، مگر اینکه رطوبت خاک برای سبز کردن بذر کافی نباشد. در این صورت آبیاری در حدی انجام می شودکه رطوبت به محل بذر برسد . توجه داشته باشید آبیاری زیاد در این مرحله باعث پوسیدن بذرها می شود.
پس از سبز شدن بذر ها تا مرحله ی ۴ برگی شدن با توجه به شرایط آب و هوایی نیازی به آبیاری نیست تا ریشه های گیاه به عمق بیشتری از خاک برای پیدا کردن آب نفوذ کنند و در روزهای گرم سال در اثر تنش آبی مقاومت بیشتری داشته باشند.
البته امروزه می توان برای سرعت گرفتن عملیات کاشت؛ ابتدا بذرها را در گلدان‌های کاغذی حدود ۲ ماه قبل از کاشت در گلخانه پرورش داد و سپس با بهتر شدن شرایط آب و هوایی به محل اصلی انتقال داد. فاصله ردیف های کاشت حدود ۳ متر و فاصله کاشت روی ردیف ها(بسته به رقم خربزه )حدود ۵۰ تا ۷۵ سانتی متر می باشد.
نوار آبیاری بهتر است در یک طرف بوته ها و در پایین دست آن قرار گیرد تا خربزه های تشکیل شده در روی خاک مرطوب قرار نگیرند. زیرا اگر برای مدت طولانی خاک زیر بوته ها و یا میوه ها مرطوب باشد،محیط برای رشد قارچ ها فراهم شده و باعث پوسیدگی میوه ها و بوته میری می شود.
◾️بهترین زمان آبیاری خربزه
بهترین زمان آبیاری خربزه صبح زود قبل از گرم شدن هوا می باشد. تا از تبخیر آب در اثر گرمای هوا جلوگیری شود.
◾️مقدار آب مورد نیاز خربزه
در آبیاری سنتی برای کشت‌هایی که فاصله ردیف‌ها زیاد است و خاک نیمه سنگین، هر ۱۲-۱۰ روز یکبار آبیاری صورت می‌گیرد. در حالی که در خاک‌های سبک هر ۸-۶ روز یکبار آبیاری کافی است. در روش های آبیاری جدید نیز هفته ای یک مرتبه مناسب است.
آبیاری خربزه باید به صورت منظم انجام گیرد در غیر این صورت باعث کاهش عملکرد، کاهش بازارپسندی و گاهی ترک خوردن میوه می شود. همچنین آبیاری بیش از اندازه موجب کاهش قند میوه می‌شود. بنابراین نباید در آن زیاده روی کرد.
◾️روش های آبیاری خربزه
آبیاری خربزه به دو روش سنتی و مدرن انجام می گیرد.
روش سنتی
در گذشته و حتی امروزه در باغچه ی حیاط ها آبیاری خربزه به روش سنتی و به صورت جوی و پشته ای عمیق یا کم عمق انجام می شود. در این روش مصرف آب بالاست .
روش های نوین آبیاری
امروزه با پیشرفت تکنولوژی ، کاهش منابع آبی و لزوم صرفه جویی در مصرف آب استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار رواج بیشتری پیدا کرده است و بهترین نوع آبیاری تحت فشار آبیاری قطره ای است.
روش آبیاری قطره ای به طور متوسط حدود یک سوم آبیاری سطحی آب مصرف می کند و اگر این روش به درستی اجرا شود می تواند تا ۲۵ درصد کمتر از میزان آب براورد شده آب مصرف کند بدون اینکه تفاوتی در عملکرد محصول ایجاد شود.
در آبیاری قطره ای نوارهای آبده تیپ معمولاً یک بار مصرف هستند و برای یک فصل رشد مورد استفاده قرار می گیرند.
◾️مزایای آبیاری قطره ای خربزه
- صرفه جویی در مصرف آب
- توزیع یکنواخت آب در سطح مزرعه
- کاهش رشد علف های هرز
- کاهش فرسایش خاک
- کاهش زمان آبیاری
- کاهش احتمال بیماری های قارچی به دلیل عدم خیس شدن شاخ و برگ گیاه
- امکان استفاده از کود به همراه آبیاری
- کاهش تبخیر آب
- امکان تنظیم مقدار و زمان آبیاری
- کاهش تعداد نیروی انسانی و هزینه آن برای آبیاری
◾️آبیاری خربزه در گلخانه
برای آبیاری در گلخانه بهترین روش استفاده از سیستم تحت فشار به صورت قطره ای است. که بهترین نوع آن نوار آبیاری است. آبیاری قطره ای از هدر رفت آب جلوگیری کرده و با حفظ رطوبت خاک آب مورد نیاز ریشه را تامین می کند.
آبیاری خربزه در گلخانه به سن گیاه، بافت خاک و زمان مصرف بستگی دارد. برای مثال گیاه خربزه در اوایل رشد به آب کمتری نسبت به زمانی که به بار می نشیند نیاز دارد. همچنین خاک های سبک به دلیل اینکه آب کمتری در خود نگه می دارند به تعداد دفعات آبیاری بیشتری احتیاج دارند.
علاوه بر این زمان آبیاری نیز حائز اهمیت است؛ در فصل زمستان گیاه به آبیاری کمتری نسبت به فصل های گرم نیاز دارد.
◾️سخن آخر
استفاده از آبیاری قطره ای در زراعت خربزه می تواند راه کاری مناسب برای کاهش مصرف آب و تولید محصولی به کیفیت بالا و بازارپسند باشد. در این راستا شرکت طراح گستر آب ارا با نزدیک به ۳ دهه فعالیت در حوزه طراحی و ساخت سیستم آبیاری نوین آماده ارائه خدمات برای شما هموطنان عزیز می باشد.
