نگهداری از زمین های کشاورزی در زمستان

چه اقداماتی برای نگهداری صحیح از زمین های کشاورزی و باغات باید انجام گیرد ؟

نگهداری از زمین های کشاورزی به ویژه در فصل پاییز و زمستان تضمین کننده ی سلامت گیاه در دوره ی سرد سال و بهبود عملکرد آن در تابستان خواهد بود. انجام یکسری اقدامات در اوایل پاییز و قبل از شروع یخبندان باعث می شود گیاه ذخیره کافی از آب و مواد معدنی داشته باشد،از سرما محافظت شود و بتواند به راحتی زمستان را طی کرده ودر بهار رویش مجدد خود را آغاز کند.

نگهداری از زمین های کشاورزی شامل موارد زیر میشود :

• نگهداری از مزرعه
• نگهداری از گیاهان چند ساله
• نگهداری از درختان و باغات
• نگهداری از گلها، پرچین ها و چمن زار ها

◾️نگهداری از مزرعه

۱_معمولا در اواخر مهر ماه بسته به شرایط آب و هوایی تمام محصولات کشاورزی که در زیر خاک قرار دارند شامل(سیب زمینی، هویج، شلغم، تربچه،چقندر قند و..) باید قبل از یخ زدن و سفت شدن زمین از خاک خارج و به انبار منتقل شود.

همچنین سیفی جاتی مانند کلم، گوجه فرنگی، خیار، بادمجان، فلفل، لوبیا و.. نیز باید قبل از سرما زدگی چیده و از مزرعه خارج شوند.

۲_دومین اقدام بعد از خارج کردن محصولات از مزرعه ؛ پاکسازی زمین کشاورزی از بقایای محصولات(ریشه، ساقه، برگ ها و..) و علف های هرز و بیرون بردن آنها به خارج از زمین به وسیله تراکتور یا شن کش دستی می باشد.

۳_در سومین گام زمین باید شخم زده و خاک به اصلاح زیر و رو شود. این عمل در یک روز آفتابی پاییزی که باد و باران وجود ندارد به وسیله ی ادوات کشاورزی انجام می شود.

شخم زدن باید قبل از بارش های پاییزی و یا حداقل بعد از یک بارش کوتاه مدت که امکان وارد شدن به زمین است انجام شود.

بعد از شخم زدن با ابزار هایی مثل خط کش کشاورزی و… زمین صاف و یکدست برای کشت بعدی آماده می شود.

در این زمان اگر کشاورز مایل باشد زمین کشاورزی خود را با کود های حیوانی کود دهی کند باید کود حیوانی پوسیده وارد زمین کند و با ادوات کشاورزی این کود در کل زمین پخش کند.

برای اطمینان از پوسیده بودن کود حیوانی می توان از چند ماه قبل پلاستیکی روی آنها قرار داد تا نور آفتاب باعث پوسیدگی آنها شود. همچنین استفاده از کود اوره به همراه کود حیوانی به پوسیدگی سریع تر آن کمک می کند.

حالا اگر کشاورز قصد کاشت گندم و یا چاودار زمستانه را داشته باشد ؛ در همان زمان (آبان ماه) کشت انجام شده و یک بار آبیاری می شود.

اگر بارش های پاییزی به مقدار مناسب وجود داشته باشد دیگر نیازی به آبیاری نیست و اگر هم کشاورز قصد کاشت محصولات دیگری را داشته باشد زمین برای کشت در بهار آماده است.

برای باغچه های کوچک در حیاط این کار به راحتی به وسیله ی شن کش و بیلچه قابل انجام است.

◀️نگهداری از گیاهان چند ساله

۱- گیاهان چند ساله ریشه های مقاومی نسبت به سرما و یخبندان دارند. با شروع سرما برگ های آنها خشک می شود و در بهار دوباره جوانه می زنند. نعناع، ترخون، آویشن و..جزو این دسته هستند. که نیاز به محافظت ندارند.

باغچه های توت فرنگی نیز بهتر است با یک لایه مالچ کاهی پوشانده شوند.

۲- تره، جعفری ، اسفناج : این سبزیجات جزو گیاهان دو ساله محسوب می شود. ریشه های بسیار قوی دارد. معمولا تا شروع یخبندان سرسبز باقی می ماند. و با آمدن برف زیر برف مدفون می شود و در اسفند ماه با گرم شدن دوباره هوا زود تر از تمام سبزیجات دیگر جوانه می زد. به طوری که در ۱۳ بدر می توانید از سبزی های حیاط خود بچینید.

این گیاهان هر چند نیاز به محافظت ندارد ولی با ریختن شاخ و برگ درختان بر روی انها می توان به مدت طولانی از آنها استفاده کرد.

◀️نگهداری از درختان

نگهداری از باغات در فصل پاییز و زمستان موجب حفظ سلامت درختان و افزایش باردهی آنها در تابستان می شود. از جمله این اقدامات مهم می توان به موارد زیر اشاره کرد.

۱- آبیاری :

بعضی ها فکر می کنند که چون در فصل زمستان درخت به خواب زمستانه می روند پس دیگر نیازی به آب و مواد غذایی ندارد. درحالی که درختان زنده اند و به فعالیت های حیاتی خود ادامه می دهند و این فعالیت ها نیازمند آب و اکسیژن کافی است.

آب برای خاک و ریشه در حکم عایق حرارتی است. زمانی آبیاری در اول صبح انجام می شود؛ آب گرمای طول روز را به خود جذب می کند و در هنگام شب موجب گرم نگه داشتن محل ریشه در نتیجه محافظت از یخ زدن آن می شود.

همچنین یخ آب زمستانه(غرقابی کردن یک باره زمین ) زمانی که دمای هوا به زیر صفر نزدیک می شود موجب موجب یخ زدن آب در ریشه شده و آفت هایی که در محل ریشه زندگی می کنند را نابود می کند.

آبیاری درختان تا زمان سرد شدن هوا به طور منظم باید انجام شود ( اواخر آبان یا اوایل آذر ماه).

زمانی که هوا سرد تر شد و به دمای صفر درجه نزدیک تر شد ؛ آبیاری کمتر و بسته به شرایط آب و هوایی به ماهانه ۱تا ۲ بار می رسد. در مناطق گرم و خشک ماهانه ۲ بار و در مناطق سرد سیر که بارش های جوی کم است ماهانه ۱ مرتبه همچنین در مناطقی که درختان در معرض باد های خشک قرار دارند آبیاری باید بیشتر انجام شود.

آنچه که در آبیاری درختان به آن توجه ویژه نمود این است که

✔️آبیاری درختان سوزنی برگ و درختانی که در زمستان سرسبز هستند باید بیشتر از درختانی که برگ های انها ریخته انجام شود.

✔️درختان جوان تر در زمستان به آب بیشتری نسبت به سایر درختان نیازمند هستند.

2- استفاده از پوشش های مناسب برای جلوگیری از سرما زدگی

در مناطقی که زمستان های سرد و یخبندان های شدیدی دارند و برف مدت زمان زیادی روی زمین می ماند درختان مخصوصا درختان جوان باید پوششی برای آنها ایجاد شود تا گیاه از سرما زدگی و یخ زدگی در امان باشد. مانند

▫️پوشش تنه درخت : پوشاندن تنه درختان با دوغاب آهک به عنوان روش طبیعی و بدون مواد شیمیایی یا رنگ های با کیفیت( غیر روغنی) می تواند با ایجاد پوشش محافظتی مناسب خللی در تنفس گیاه از طریق ساقه ایجاد نکند.

استفاده از پوشش های پلاستیکی و رنگ های روغنی به هیچ عنوان توصیه نمی شود.زیرا مانع تنفس گیاه می شود.

▫️مالچ پاشی : یکی از روشهای موثر در برابر یخ زدگی خاک استفاده از مالچ های آلی است. این مواد به شکل یک عایق عمل کرده خاک و ریشه را در برابر یخ زدگی محافظت می کنندهمچنین مالچ در آبیاری درختان در زمستان خللی ایجاد نمی کند. اما باید توجه داشت که به محض گرم تر شدن هوا باید مالچ برداشته شود تا از ایجاد پوسیدگی و ایجاد رطوبت اضافی جلوگیری شود.

۳- بستن قیم به نهال های جوان برای محافظت از آنها در برابر برف و باد

۴- تکان دن شاخ و برگ بعضی درختان از برف؛

این کار باعث میشود تا سنگینی برف باعث شکستن شاخ و برگ درختان نشود. مانند درختان نارون چتری، اقاقیای چتری، انواع کاجها و سروها و …

۵- کاشت و جابه جایی نهال ها

کاشتن و جابجایی نهال ها در اواخر زمستان و در ماه اسفند که رطوبت خاک مناسب است انجام می گیرد. بهتر است این عمل در یک روز صاف و آفتابی انجام شود.

۶- هرس کردن

هرس کردن درختانی مانند سیب ، گلابی و.. در اواخر زمستان و در اسفند ماه انجام می شود. البته در مناطق سر سیر برای جلوگیری از سرمازدگی درختان هرس در فروردین ماه انجام می شود.

‏◀️نگهداری از گلها، پرچین ها و چمن زار ها

گل ها

در اواخر پاییز که هوا رو به سردی می رود گلهایی مانند شعمدانی که در باغچه ی حیاط کاشته شده اند باید خارج و به گلدان منتقل شوند.

شعمدانی گیاهی است که در زمستان به خواب می رود و نباید از آن انتظار گل دادن داشت. بهتر است گلدان شمعدانی در یک اتاق نسبتا خنک (۱۰ درجه سانتی گراد) با ابیاری کم نگهداری شود. و در فصل بهار با انتقال به مکان گرم تر و آبیاری بیشتر و هرس و کود دهی به گل بنشیند. بهترین گلدان برای گل ها گلدان های پلاستیکی و لعابی است.

سایر گل ها نیز با قرار دادن در گلدان مناسب باید در محیط خانه نگهداری شوند.

گل هایی مانند نرگس، سنبل، زنبق ها، لیلیوم و.. که پیاز دارند به سرما بسیار مقاوم اند و به خواب زمستانه رفته و در بهار دوباره جوانه می زنند.البته برای اطمینان می توان خاک آنها را مالچ پاشی کرد.

گل های رز

گل های رز باید تا شروع یخبندان به طور مرتب آبیاری شوند. و از یک ماه و نیم قبل از شروع یخبندان کود دادن به آنها قطع شود.

همچنین باید بوته های خشک و آفت زده ی آنها چیده شود. زمانی که یخبندان شروع شد؛ آبیاری قطع و تا نقطه ای که ساقه به ریشه متصل است بایدخاک با مالش کمپوست یا برگ پوشانده شود.

همچنین در مناطقی که زمستان های بسیار یخبندان وجود دارد بهتر است دور تا دور گل های رز با سیم های فلزی محصور و فضای خالی بین گل و سیم با برگ های سوزنی کاج، شاخ و برگ درختان، چوب خشک و مالچ یا کمپوست پوشانده شود. تا شاخ و برگها دچار سرما زدگی نشوند.

پرچین ها

پرچین ها نیز لازم است قبل از شروع یخبندان به شکل مورد نظر کوتاه و هرس شود. تا در بهار به زیبایی جوانه بزنند. پر چین ها نسبت به سرما و یخبندان بسیار مقاومند و هرس باعث سرمازدگی آن ها نمی شود.

چمن ها

چمن ها در اواخر پاییز که دیگر رشد نمی کنند باید کوتاه شوند. زیرا اگر چمن ها بلند باشند و برف ببارد ؛ در بهار لکه های سیاهی روی چمن ها دیده خواهد شد. همچنین برگ های درختان که روی چمن ها می ریزند نباید رها کنید. آنها باید جمع آوری و دفن شوند.

گاها در اثر یخبندان و انبساط خاک ممکن است قسمت هایی از چمن دچار ترک خوردگی شوند که در این صورت باید به وسیله ی غلطک این ناهمواری ها از بین برود. همچنین برا ایجاد تهویه مناسب و نفوذ آب به ریشه ها روی چمن ها با چنکک سوراخ هایی ایجاد می شود.تا در بهار چمن ها رشد بهتری داشته باشند. علاوه بر این ریختن مقداری خاک به همراه کمپوست یا کود حیوانی بر روی چمن ها باعث می شود ریشه های چمن ها در اثر بارش های زمستانه از خاک بیرون نزنند و دچار پوسیدگی نشوند.

از دیگر توصیه ها

⭐️گلدان های موجود در حیاط را خالی کرده و به انبار منتقل کنید.

⭐️شیلنگ های آب و آبپاش ها را خالی کرده و قبل از یخ زدن به انبار منتقل کنید.

⭐️تمام ابزارالات باغبانی و کشاورزی را تمیز کرده در انبار بگذارید.

⭐️در ماشینالات کشاورزی و موتورهای چاه آب ضد یخ بریزید.

⭐️سم پاش ها را خالی و به انبار منتقل کنید.

◾️سیستم آبیاری قطره ای در زمستان

اگر برای آبیاری زمین کشاورزی ، باغ یا باغچه خود از سیستم آبیاری قطره ای استفاده می کنید ؛ رعایت نکات زیر الزامی است.

۱- سیستم باید خاموش وقطعاتی مانند فشار سنج،شیر جلوگیری از برگشت جریان، پمپ و .. از سیستم جدا و به انبار منتقل شوند.

۲- تمام شیرالات، اتصالات و کپ ها باید باز شود تا سیستم تخلیه گردد زیرا در صورت اینکه آب داخل لوله ها بماند ممکن است لوله ها دچار ترکیدگی و شکستگی شوند.

۳- برای تمام خطوط باز باید درپوش مناسب تعبیه شود تا از ورود هر گونه خاک و خاشاک و خزنده ها به درون لوله ها جلوگیری شود.

۴- از پوشش گیاهی مناسب مانند شاخ و برگ درختان و مالچ بر روی لوله ها استفاده شود تا از یخ زدگی آنها جلوگیری شود.

سخن پایانی :

در این مطلب از وبلاگ طراح گستر آب آرا به صورت کلی در مورد روش های نگهداری و آماده سازی زمین های کشاورزی و مزارع کشاورزی برای فصول یخبندان و سرد مواردی را اشاره کردیم . رعایت اصولی این روش ها شرایط را برای بهره برداری بهینه از زمین های کشاورزی در فصول رشد گیاهان فراهم خواهد کرد. عدم توجه به این اصول نه تنها از رشد صحیح گیاهان جلوگیری میکند بلکه شرایط کشت زمین در فصل کشت را نیز برهم خواهد زد.