شیر توپی با شیر کشویی چه تفاوتی دارد ؟
در سیستم های لوله کشی از شیرآلات مختلفی به منظور هدایت جریان آب ، گازها و سایر مایعات یا مواد روان از طریق دیافراگم و لوله استفاده می شود . این شیرآلات در ابعاد ، جنس ها و نام های مختلفی تولید و عرضه می شوند.
یکی از این شیرآلات ، شیرهای توپی و کشویی است. که هر کدام با نام مختلفی در بازار موجود می باشد. از این شیرآلات در خطوط انتقال آب و فاضلاب ،پروژه های پتروشیمی مانند انتقال نفت و گاز استفاده می شود.
در این مقاله شما عزیزان را با این دو نوع شیر ،ویژگی ها و کاربرد ها آنها بیشتر آشنا می کنیم.
◾️شیرهای توپی (ball valve)
شیر توپی یا شیر بال ولو که به آن شیر ربع گرد یا شیر دسته گازی هم میگویند از پر کاربرد ترین شیرهای صنعتی است . این شیر یک دسته از جنس فلز یا پلیمری دارد که برای باز و بسته کردن شیر ؛ دسته تنها ربع دایره یا ۹۰ درجه میچرخد. یعنی با چرخش حدود ۹۰ درجه شیر از حالت باز به بسته یا برعکس تغییر می کند.
این شیرها سریع بسته شونده هستند و در جاهایی که امکان ایجاد ضربه قوچ وجود دارد باید از آنها با احتیاط استفاده کرد.
این شیر ها ازآلیاژ های مختلفی چون برنج، فولاد، استیل، چدن نشکن و پلیمر و در انواع دستی ساده، دستی گیربکسی، پنوماتیک و هیدرولیک ساخته می شوند. شیر های توپی توان تحمل فشار بالایی دارند و برخی انواع آنها می تواند تا ۱۰۰۰ بار فشار را تحمل کند.
از این شیرها معمولا در خطوطی استفاده می شود که نیاز است شیر به حالت کاملاً باز یا کاملاً بسته قرار گیرد. لازم به ذکر است زمانی که اهرم هم تراز لوله قرار می گیرد شیر باز بوده و هنگامی که عمود بر لوله است، شیر بسته می باشد.
در هر وضعیت دیگری، شیر نیمه باز یا نیمه بسته و در حال تعدیل جریان است.
◾️مزایای شیر های توپی
از مزایای شیرهای توپی می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- ✔️باز و بسته شدن سریع
- ✔️وزن کم
- ✔️نصب و بهره برداری آسان
- ✔️هزینه تعمیر و نگهداری کم
- ✔️قیمت پایین نسبت به سایر شیر ها
- ✔️طراحی در ابعاد مناسب
- ✔️یکپارچه بودن قطعات
- ✔️عدم نیاز به روانکاری
- ✔️ساختمان فشرده
- ✔️ساختار محکم بدون نیاز به نیروی گشتاوری بالا
- ✔️طراحی متراکم و حجم کم
- ✔️تغییر سریع جهت جریان
- ✔️عدم نیاز به روغن کاری
◾️معایب شیرهای توپی
- مقاومت کم در برابر ضربه
- با استفاده ناصحیح امکان فرسایش آنها وجود دارد.این سایش و اصطکاک به مرور سبب نشت شیرها خواهد شد.
- ممکن است تمیز کردن آنها دشوار باشد (به جز طراحی های ورودی از بالا)
◾️شیرهای کشویی (gate valve)
شیر کشویی که به آن شیر فلکه، شیر گیت ولو، شیر گیت و شیر دروازه ای نیز گفته می شود از پرکاربرترین شیرهای فلکه ای است که روی آن یک فلکه گرد وجود دارد و با چرخاندن آن شیر باز و بسته می شود. فلکه ها باید ۳۰ دور یا کمتر و بیشتر بگردند تا یک شیر کامل باز و بسته شود.
به عبارتی کاربرد اصلی شیر کشویی قطع کامل جریان و یا برقراری ارتباط بین دو جریان است. یعنی این نوع شیرها یا باید کاملا بسته باشند، یا کاملا باز و به‌صورت نیمه‌باز برای تنظیم جریان نمی‌توان از آنها استفاده کرد.زیرا اگر نصفه و نیمه‌باز شود، باعث لرزش در شیر شده و قسمت پایین گیت در مدت‌زمان کوتاهی آسیب خواهد دید.
شیر کشویی به کمک دروازه ای که در مسیر حرکت جریان سیال قرار دارد عمل می‌کند؛ این دروازه در مسیر جریان به‌صورت عمود حرکت کرده و باعث قطع و یا وصل جریان می‌شود.به همین دلیل است که به شیرآلات دروازه ای معروف اند.
جنس بدنه این شیرها از فولاد ، استیل، برنجی و چدنی است.دراین نوع شیر ها معمولاً وصل شدن شیر و لوله به‌وسیله فلنج و مهره و پیچ است و برای پیشگیری از نشتی میان فلنج شیر و لوله، واشر آب‌بندی قرار داده می‌شود.
بیشترین استفاده از این شیرالات در خطوط انتقال آب می باشد.
◾️مزایای شیر کشویی
- دارای قطعات متحرک که به سادگی قابل روغن کاری است.
- مقاومت بالا در برابر فشار
- تحمل دما تا ۱۷۵ درجه سانتی گراد
- استفاده از آن به دلیل طراحی ساده برای لوله های بالای ۲ اینچ مقرون به صرفه می باشد.
- اتلاف فشار در آن کم بوده و دو طرفه است.
- سادگی در طراحی
- کاربردهای متنوع
- افت فشار کم در سرویس های متنوع
- نگهداری و جا سازی آسان
- موجود در اندازه های بزرگ
◾️معایب شیرهای کشویی
- برای کاربرهایی که نیاز به تغییر در جریان دارند مناسب نیست.
- در حالت نیمه باز مستعد لرزش و آسیب و در نتیجه کاهش طول عمر است.
- انجام تعمیراتی مانند لوپینگ و سنگ زنی در این شیرها دشوار می باشد.
- باز و بسته کردن شیر زمانبر است.
- محدودیت استفاده در هنگامی که فشار سیال پایین است.
◾️ فرق شیر توپی با شیر کشویی در چیست؟
- شیر های کشویی طول عمر بالاتری نسبت به شیر های توپی دارند.
- شیرهای توپی به دلیل ربع گرد بودن وباز و بسته شدن سریع، احتمال ایجاد ضربه قوچ را در خطوط ایجاد می کنند، در حالی که شیرهای کشویی این مشکل را نخواهند داشت.
- شیر های توپی به دلیل ساخت دقیق در آب بندی بهتر عمل می کنند. بنابراین در جای که آب بندی از اهمیت زیادی برخوردار است؛ شیر های توپی توصیه می شود.
- شیرهای کشویی دارای اِستم رزوه‌ای می‌باشد در حالیکه شیرهای توپی دارای اهرم ربع چرخشی می باشد.
- استفاده از شیرهای توپی آسانتر بوده اما گرانتر نیز هستند.
- در شیر های توپی از یک توپ کروی برای باز و بسته کردن جریان استفاده می شود در حالیکه در شیرهای کشویی از یک دیسکی که به روی سیت قرار گرفته استفاده می شود؛ که این تفاوت مربوط به طراحی و فشردگی آنهاست.
- شیرهای توپی در قسمت هایی استفاده می شود که نیاز به انسداد محکم، بدون افت فشار باشد در حالیکه شیر کشویی کمی افت فشار ایجاد می کند.
◾️آیا قیمت شیر توپی با کشویی متفاوت است؟
شیر های توپی از جنس چدن فلنج دار که سایزشان از ۴ اینچ بالاتر است گران هستند. که معمولا به جای آنها از شیرآلات گلوب یا سوزنی استفاده می شود که باز از شیرآلات کشویی گران تر هستند.
اماشیر های کشویی از نجس برنجی رزوه ای و یا شیرهای پلیمری رزوه ای که در سایز کوچک؛ سایزهای ۱/۲ اینچ تا ۳ اینچ یا ۴ اینچ را شامل می شوند، معمولا قیمت بالاتری دارند.
◾️چه زمانی شیر توپی و چه زمانی شیر کشویی بخریم؟
انتخاب بین این دو شیرآلات برای اجرای درست پروژه های آبرسانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در انتخاب صحیح این شیر آلات باید به قیمت ، کیفیت پروژه و شرایط فشار و دبی توجه ویژه داشت.
◾️سخن آخر
شناخت شیرآلات توپی یا کشویی به عنوان اجزا جدایی ناپذیر سیستم لوله کشی از اهمیت ویژه برخوردار است و انتخاب صحیح هر کدام از این نوع شیرالات باتوجه به نیاز پروژه می تواند بسیار کارگشا باشد.
در این راستا شرکت طراح گستر آب آرا انواع شیرکشویی ها و شیرتوپی های پلیمری را در مدل ها و تبدیل های مختلف از برترین تولیدکنندگان داخلی و خارجی عرضه کرده است.
2 دیدگاه. همین الان خارج شوید
تشکر ازراهنمایی شما
خوشحالیم که از مطالب راضی بودید
پیروز باشید