امروزه به دلیل کمبود منابع آبی، نبودن خاک های غنی و افزایش جمعیت ؛ تامین غذای مورد نیاز جهان به یک چالش بزرگ تبدیل شده است. چنین شرایطی لزوم استفاده از تکنولوژی های نوین در کشت محصولات کشاورزی را چندین برابر کرده است.
یکی از این روش های جدید به کار گیری کشت هیدروپونیک است. کشت هیدروپونیک نوعی کشت بدون خاک و در داخل آب است. که با بهره گیری از این روش می توان در هر نقطه ای از کشور هر نوع محصولی را بدون توجه به شرایط اقلیمی و نوع خاک کشت و پرورش داد.
اگر شما هم علاقمند هستید اطلاعات بیشتری در خصوص ویژگی های این روش و مزایا و معایب آن کسب کنید؛ دعوت می کنیم در ادامه با طراح گستر آب آرا همراه باشید.
◾️کشت هیدروپونیک چیست؟
کشت هیدروپونیک یا آب‌کشت، Hydroponics شیوهٔ کشت گیاه بدون خاک و سم و کود می‌باشد. در این روش گلخانه ای ؛ گیاه به جای آنکه مثل روش سنتی همیشگی در خاک رشد و نمو پیدا کند ؛ در آب و با مواد مغذی پرورش می یابد. در واقع هيدروپونيك تكنولوژی فوق العاده ای براي جوانه زنی بذر نیز محسوب می شود.
این روش به دلیل گلخانه ای بودن ارتباطی با تغییر فصل و شرایط آب و هوایی ندارد و می تواند با بهره گیری از یک فناوری پیشرفته میزان تولید را تا حد بسیار بالایی افزایش داد.
از محصولاتی که با این روش تولید و بازدهی خوبی داشتند می توان به توت فرنگی، گوجه فرنگی، خیار و فلفل و گیاهان برگی مثل کاهو، کلم ، زعفران ،انواع گیاهان علفی، هندوانه، اسفناج، بادمجان،گلها و گياهان زينتی مخصوصاً اركيده و در بعضی مناطق موز، هويج، لوبيا سبز، تربچه و چغندر ، علوفه و…اشاره کرد.
◾️انواع روش های کشت هیدروپونیک
کشت آبی : در این روش ریشه گیاه، داخل محلول غذایی قرار گرفته و حد فاصل ریشه و ساقه که طوقه نامیده می شود، از مایع بیرون است و با پلاستیک، بالا نگهداشته می شود . کشت آبی برای تولید گیاهان و گل های زینتی کاربرد دارد.
کشت در هوا : در این روش ریشه گیاه در اکوسیستمی قرار می گیرد که توسط قطرات آب که حامل مواد غذایی است، اشباع می شود.
کشت در ماسه : ریشه گیاه داخل مواد جامدی که دارای قطر کوچک تر از سه میلی متر هستند، قرار می گیرد که پشم سنگ یا راکول، از آن جمله است.
کشت در سنگ ریزه : ریشه گیاه داخل مواد جامدی که دارای قطر بزرگ تر از سه میلی متر هستند، قرار می گیرد که سنگ خارا از آن جمله است.
کشت در ورمی کولیت : در این روش ریشه گیاه در داخل ورمی کولیت قرار داده می شود.
روش نوار غذایی یا NF (Nutrition Film Technique) : در این روش نوار نازکی از محلول و عناصر غذایی به درون ریشه ها در کانال ها پیوسته جریان پیدا می کند و از نظر تهویه مشکلی وجود ندارد .
◾️مزایای کشت هیدروپونیک
از مهم ترین مزایای کشت هیدروپونیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در مناطقی که خاک مناسب وجود ندارد قابل کشت است.
- مصرف آب در این روش به صورت چشمگیری کاش پیدا می کند زیرا آب به صورت چرخشی در حرکت است.
- نیازی به شخم زدن و آبیاری نیست.
- در این روش ضدعفونی کردن محیط رشد بسیار ساده و کم هزینه است.
- کنترل شرایط محیطی مانند نور، دما، رطوبت بسیار ساده‌تر است.
- مشکل آلودگی خاک وجود ندارد.
- هزینه های تمام شده در این روش کاهش پیدا می کند.
- برای مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند بهترین روش کشت محسوب می شود.
- به نسبت کاشت در خاک ، محصولی بیشتر و با کیفیت می توان تولید کرد.
- استفاده از آفت کش ها و سموم حذف می شود.
- علف های هرز در تولید محصولات کشاورزی رشد نمی کند.
- استفاده از نیروی انسانی و کارگر کاهش می یابد.
- ابتلای گیاهان به بیماری های ارگانیک و انگلی کاهش می یابد.
- کشت گیاهان علوفه ای به صورت متوالی برای واحدهای کوچک دامداری امکان پذیر است.
◾️معایب کشت هیدروپونیک
- سرمایه گذاری بالا برای احداث گلخانه : مهمترین عیب این روش نیاز به سرمایه‌گذاری بالا است؛ زیرا تمام سیستم به صورت اتوماتیک می‌باشد، که البته در دراز مدت این هزینه ها جبران و به سود شما خواهد بود. لازم به ذکر است برای تامین بخشی از هزینه های مورد نیاز می توان از تسهیلات بانک کشاورزی استفاده نمود.
- برای مدیریت تغذیه و کشت محصولات به افراد متخصص نیاز است و باید از مشاوره متخصصین کشاورزی استفاده کرد.
- آلودگی آب های زیر زمینی می تواند مشکل آفرین باشد.
- دفع ضایعاتی مانند پشم سنگ باید انجام شود.
◾️تجهیزات مورد نیاز در کشت هیدروپونیک
✔️آب : آب تازه و سالم با ph ۶_۶/۵ از اساسی ترین نیاز های یک گلخانه ی هیدروپونیک می باشد.
✔️اکسیژن : گیاهان برای رشد و نمو به میزان مناسبی از اکسیژن نیاز دارند. در کشت سنتی گیاه اکسیژن مورد نیاز خود را از خاک می گیرد. در حالی که در کشت هیدروپونیک باید فضای مناسب بین ریشه و مخزن آب وجود داشته باشد و یا از پمپ هوا استفاده شود.
✔️نگهدارنده ریشه : در روش هیدروپونیک برای نگهداری ریشه معمولا به جای خاک از ورمی کولیت، پرلیت، پیت ماس، فیبر نارگیل ،پشم سنگ یا سنگ خارا و… استفاده می شود.
✔️نور : در فضای گلخانه علاوه بر نور طبیعی از نور های مصنوعی نیز برای تامین نور مورد نیاز گیاه استفاده می شود. که بسته به نوع گیاه این نور می تواند کمتر یا بیشتر باشد.
✔️مواد مغذی : همان طور که در کشت سنتی گیاه مواد مغذی مورد نیاز خود مانند کلسیم، منیزیم و… را از خاک دریافت می کند. در کشت هیدروپونیک این مواد مغذی را باید از آب دریافت کنید تا بتواند رشد مناسبی داشته باشد.
◾️سخن آخر
استفاده از روش هیدروپونیک به دلیل مصرف کم آب و قابلیت اجرا در اقلیم ها و شرایط آب و هوایی مختلف یکی از بهترین روش های گلخانه ای برای تولید انواع محصولات کشاورزی است. که دما و رطوبت گلخانه ، مهارت کشاورز و میزان سرمایه در گردش ، نقش بسزایی در ارتقا کیفیت و اثربخشی تولید محصول دارد. در این راستا شرکت طراح گستر آب ارا تولید کننده ی انواع سیستم های آبیاری نوین آماده ارائه خدمات برای شما هموطنان عزیز می باشد.
