روش های نگهداری و سرویس صحیح سیستم های آبیاری قطره ای کدام است ؟
امروزه کمبود منابع آبی یکی از مشکلات اساسی در بخش کشاورزی است. استفاده از شیوه های نوین آبیاری از جمله روش آبیاری قطره ای با نوار تیپ، گامی مهم در جهت استفاده ی بهینه از این منابع آبی محدود با بالاترین میزان بهره وری است.
شناخت اصول نگهداری از سیستم آبیاری قطره ای باعث کاهش هزینه های نگهداری و در نتیجه استفاده درست و بهینه از سیستم آبیاری می شود.
شما کشاورز ،باغدار و گلخانه دار محترم می توانید با مطالعه ی این مقاله و شناخت اصول نگهداری از سیستم آبیاری خود، مانع از خرابی آن شده و طول عمر سیستم آبیاری خود را افزایش دهید، که این خود بسیاری از هزینه های احتمالی را کاهش می دهد.
الف )سرویس های لازم در ابتدای راه اندازی سیستم
راه اندازی اولیه سیستم در دو مرحله انجام می شود.
1-شستشوی بخشهای مختلف سیستم
بعد از اولین نصب تمام قسمت های سیستم بایستی شستشو شوند تا خطر انتقال آشغال و گل و لای به طرف گسیلنده ها برطرف گردد.
2- بررسی عملکرد اجزاء مختلف و تشخیص خرابی های
برای اطمینان از کارایی مناسب اجزا مختلف، همزمان با راه اندازی سیستم باید کلیه بخشها مورد بازدید قرار گرفته و موارد زیر کنترل شود.
- اتصال کامل لوله های آبده به لوله های رابط و عدم نشت از محل اتصال.
- اتصال گسیلنده ها ،رابطها،سه راهی ها ،بست های انتهایی لوله های آبده
- گرفتگی گسیلنده ها و نحوه خروج آب از آنها
- اتصال لوله های رابط به لوله های فرعی یا اصلی.
- کنترل فشار ابتدای لوله های رابط
یک راه حل کلی برای تشخیص خرابیهای احتمالی،کنترل فشار است. این کار را میتوان در ایستگاه پمپاژ و کنترل مرکزی، ابتدای شبکه، ابتدای کلیه واحدها و ابتدای هر لوله رابط انجام داد. به این ترتیب اگر فشار فشار مناسب در هر یک از مراحل بالا تامین نشود، احتمال خرابی و خروج اتصالات وجود دارد.
ب )سرویس های لازم در طول آبیاری
◀️ سرویس سیستم کنترل مرکزی (فیلتر ها)
در سیستم آبیاری قطره ای تصفیه آب بسیار اهمیت دارد؛ تا ذرات ریز همراه آب مثل شن و ماسه، جلبک ها که ممکن است موجب گرفتگی قطره چکانها شوند از آب جدا شوند.
سیستم کنترل مرکزی فیلتراسیون شامل ۳ قسمت های زیر می باشد:
۱- فیلتر شنی: فیلتر شنی شامل مخازنی پر از شنهای درشت و دانه بندی شده است که آب از بالا وارد آن شده و از پایین آن خارج می شود. این فیلتر ها می توانند ذرات سبکتر از آب مثل جلبک ها، برگ و ذرات چوب را از آب جدا کنند
. برای تمیز کردن این فیلتر ها می توان با بر عکس نمودن جریان در یک فیلتر، ذرات جمع آوری شده در شنها را از خروجی بالا که مخصوص شستشو می باشد خارج کرد.همچنین بعد از این عمل باید شیرها را به حالت اول بر گرداند تا فیلتر به کار خود ادامه دهد.
همچنین در زمستان یا فصلی که از این فیلترها استفاده نمی شود باید شنها را از دریچه پایین تخلیه کرد و دوباره در فصل آبیاری به ترتیب شن های درشت ، متوسط و ریز را وارد فیلتر کرد.
۲- هیدروسیکلون : کار آن جدا کردن ذرات شن و ماسه و دیگر ذراتی است که جرم حجمی آنهاسنگین تر از آب باشد. پس از پر شدن مخزن ، زمانی که سیستم خاموش است باید درپوش پایین مخزن باز شده و شن جمع شده در آن تخلیه گردد.
فاصله زمانی تخلیه مخزن بسته به میزان وجود ذرات شن و ماسه در آب متفاوت است اما عموما برای سیستمهایی که دائما در حال کار می باشند هفته ای یک بار کافی است. گفتنی است در مکان هایی که استخر وجود دارد و شن و ماسه می توانند ته نشین شوند احتیاجی به نصب سیکلون نمی باشد .
۳-فیلترهای میکرونی : این فیلتر ها از جنس توری و دیسکی می باشند. فیلتر های توری از استوانه های مشبک پوشیده شده از توریهایی با سوراخهای بسیار ریز تشکیل شده اند که برای گرفتن ذرات بسیار ریز معلق در آب بکار می روند.
درفیلتر های دیسکی نیز صفحات مشبک بصورت دیسکهای نازک روی هم قرار گرفته اند و آب باید از بین آنها عبور کند. این فیلترها معمولا در درون یک استوانه فلزی و یا پلاستیکی قرار دارند و شامل یک ورودی و یک یا دو خروجی می باشند.
شستشوی این فیلترها به دو روش انجام می شود. در روش شستشوی دستی، شیر ورودی و خروجی را بسته، درپوش بالایی آنها را باز کرده و پس از خارج کردن توری یا دیسکها آنها را با آب و یک برس نرم تمیز کرده و مجددا نصب می کنند. در فیلترهای دیسکی نیز مهره روی آنها را باز کرده و دیسکها را خارج کرده و شستشو می دهند.
روش دیگر، شستشوی معکوس بوده که مانند فیلترهای شنی جریان آب را معکوس کرده تا آب از پایین وارد شده و از داخل با فشار به خارج هدایت شود و ذرات چسبیده به بیرون دیسک ها را جدا کرده و خارج کند.
⭐️نکته مهم : اگر سیستم آبیاری شما بصورت تمام وقت کار می کند بهتر است تعدادی استوانه دیسک دار اضافی خریداری کرده و همیشه بصورت یدکی و تمیز در مخزن مواد شوینده نگهداری کنید و در زمان لازم با دیسکهای در حال کار که کثیف شده اند تعویض کنید.
یکی از دلایل کثیف شدن یا مسدود شدن دیسکها یا توریها وجود روغن در آب مخصوصا در پمپ های شافت و غلافی می باشد و به همین دلیل وجود مواد شوینده مثل مایع ظرفشویی برای تمیز کردن دیسکها ضروری می باشد.
◀️ شستشوي دوره اي لوله ها
در سيستمهاي آبياري قطره اي لازم است هر چند وقت يكبار لوله هاي آبده ، لوله هاي پخش کننده و لوله ی اصلی شستشو شوند .
1-شستشوي لوله هاي آبده و يا لاترال : در صورتيكه سيستمهاي آبياري قطره اي بصورت دائم آبياري داشته و آب نيز كيفيت خوبي نداشته باشد این لوله ها بايد هر دو هفته يكبار و يا لااقل هر دو نوبت آبياري يكبار شستشو شوند. به این صورت که ابتدا بستهایی كه در آخر لوله لاترال زده شده را باز کرده و تقريبا پس از 5 دقيقه وقتي كه آب خروجي از لوله، كاملا زلال و صاف شد دوباره آنها را مي بنديم.
اما براي سيستمهايي كه از آب با كيفيت استفاده مي کنند و يا بطور دائم آبياري ندارند شستشوي لوله هاي آبده يا لترال را مي توان ماهی یک بار انجام داد.
2. شستشوي لوله هاي پخش كننده و يا مانيفولد : اين لوله ها نيز در طول فصل آبياري بايد حدودا سه بار شستشو شوند، يكبار ابتداي فصل آبياري ، يكبار اواسط فصل آبيار و يكبار هم در انتهاي فصل، قبل از تعطيلي سيستم. اما در صورتی که از آب با كيفيت پايين استفاده شود که موجب گرفتگی ها فیلتر ها شود؛ بايد حتما ابتدا اين لوله ها و سپس لوله هاي آبده را شستشو نمود.
3-شستشوي لوله اصلي : شستشوي لوله اصلي آنچنان ضرورتي ندارد اما براي اطمينان بيشتر و نيز بالا بردن كيفيت سرويس سيستم و همچنين افزايش طول عمر قطره چكانها بهتر است اين لوله نيز سالی يك مرتبه تميز شود. بهترين زمان اين كار نيز ابتداي فصل آبياري و يا بهار است و چگونگي كار نيز همانند شستشوی لوله هاي پخش کننده مي باشد.
◀️بررسی اتصالات
1- هر چند وقت یکبار باید مسیر لوله ها و لوله های آبده که در کنار درختان قرار دارند بررسی و بازدید شوند. این لوله ها ممکن است در اثر عبور کارگران و یا حتی حیوانات و… جا به جا شوند.در صورتیکه جابه جایی بایستی لوله ها در مسیر اصلی قرار داده شوند.
2- محل اتصال لوله های اصلی و لوله های رابط مرتب باید بازدید شود ،در این محل هابه دلیل جمع شدن آب خطر فرسودگی و پوسیدگی وجود دارد.
ج)سرویس های لازم پس از اتمام فصل آبیاری
بعد از اتمام فصل آبیاری لازم است بررسی و بازدیدهایی از کلیه بخش ها انجام شود و نواقص و صدمات احتمالی برطرف گردند و سپس جهت حفظ و نگه داری صحیح سیستم برای فصل بعدی اقداماتی انجام گیرد:
1. تخلیه آب کلیه تجهیزات از جمله پمپ،هیدرو سیکلون، فیلترهای شنی، کلکتورها و فیلترهای دیسکی از طریق شیر تخلیه، این کار باعث جلوگیری از رسوب آب باقی مانده در قطعات و همچنین جلوگیری از یخ زدن و خوردگی قطعات می شود.
2. تخلیه ی دریچه بزرگ پایین فیلترهای شنی باز و تمیز کردن نازلهای کف فیلترهای شنی. همچنین شن ها باید با آب و محلول شوینده مثل مایع ظرفشویی شستشو داده و پس از خشک شدن در آخر زمستان دو باره به داخل فیلترها ریخته شوند. دانه بندی شن ها نیز که به هم خورده و ریز و درشت با هم مخلوط شده اند باید مجددا جداسازی شده و مرتب شوند.
3. باید دیسکهای داخل فیلترها با اسید یا محلول شوینده تمیز شده و پس از خشک کردن داخل محفظه خو نصب شوند.
4. باید شیرهای زیر سوپاپهای هوا که روی فیلترهای دیسکی قرار دارند در حالت باز قرار گیرند تا در زمستان از ترکیدن آنها جلوگیری شود.
5. باید فشار سنج ها مخصوصا فشار سنج های روغنی یا گلیسرینی باز شده و در انبار نگهداری شوند زیرا دمای زیر صفر باعث صدمه دیدن آنها می شود.
6- کلیه قسمت های باقی مانده ی شبکه باید شستشو داده شده و لوله های فرعی جمع آوری شده و به صورت کلاف در انبار نگهداری شوند .
7- در محل های انشعاب لوله ها ،روی لوله ها و اتصالات و شیرآلات با مواد مناسب پوشش داده شوند و درب محکمی روی محفظه قرار داده شود
8- سطوح فلزی حساس که ممکن است در تماس با آب باران یا رطوبت قرار گیرند با گریس پوشش داده شود.
9-و در نهایت اینکه اگر نقصی در پمپ مشاهده می شود باید جهت سرویس آن اقدام شود. همچنین در صورت لزوم باید پمپ، موتور و الكتروموتور گریس کاری شود
سخن پایانی
شرکت طراح گستر آب آرا با با سابقه ی طولانی در طراحی سیستم های آبیاری قطره ای و تولید انواع نوار تیپ و تجهیزات جانبی این سیستم ها ، امکان ارائه ی مشاوره ی تخصصی در زمینه ی انتخاب سیستم آبیاری مناسب را برای مشتریان عزیز فراهم کرده است.
